HỘI THẢO
"GIÁO DỤC NGHỆ THUÂT VÀ CUỘC SỐNG"
_______________________________
Tác giả: Nguyễn Triều Dương
Khoa Văn hóa – Nghệ thuật
Trường ĐHSP Nghệ thuật TW
Hiện nay, ngành giáo dục đang tích cực đẩy mạnh nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt là giáo dục bậc đại học. Tuy nhiên, trong thực tế, hiệu quả đạt được chưa cao. Vì vậy, đổi mới phương pháp dạy và học là yêu cầu cấp bách được đặt ra với các ngành học nói chung và các chuyên ngành nghệ thuật nói riêng. Thiết kế thời trang là môn nghệ thuật có những đặc thù riêng nên trong quá trình giảng dạy cần có phương pháp phù hợp.
Thời kì trước khi đất nước hội nhập, do đầu tư còn hạn chế, nền giáo dục gặp nhiều khó khăn. Kiến thức phụ thuộc nhiều vào sách giáo khoa, không có những điều kiện thuận lợi để mở rộng, đào sâu nghiên cứu. Giáo viên gặp nhiều khó khăn trong quá trình tìm kiếm nội dung thông tin minh họa cho bài giảng. Phương pháp giảng dạy vẫn còn tồn tại nhiều bất cập, học viên bị thụ động trong quá trình tiếp thu. Việc học trên lớp chỉ là sự trao đổi thông tin một chiều nên học viên không có nhiều điều kiện phát huy khả năng sáng tạo.
Hiện nay, đất nước bước vào giai đoạn hội nhập và phát triển. Giáo dục được Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư phát triển. Thiết kế thời trang có những điều kiện thuận lợi trong quá trình giảng dạy, nghiên cứu và học tập. Tuy nhiên, phương pháp giảng dạy cần có những thay đổi nhằm đạt hiệu quả cao trong công tác đào tạo.
Công nghệ thông tin rất phát triển và ứng dụng vào nhiều lĩnh vực trong đó có thiết kế thời trang. Mạng máy tính hỗ trợ tìm kiếm thông tin phục vụ bài giảng một cách nhanh chóng. Giáo viên có thể tìm kiếm, tham khảo nội dung từ nhiều nguồn khác khác nhau trên internet. Bài giảng được mở rộng và nghiên cứu sâu hơn, tạo điều kiện nâng cao chất lượng giảng dạy. Máy tính hỗ trợ minh họa bài giảng bằng hình ảnh, âm thanh sống động, giúp giáo viên có nhiều công cụ trực quan hơn để truyền đạt nội dung thông tin. Tuy nhiên, để sử dụng hiệu quả những tiện ích của công nghệ thông tin, giáo viên cần thường xuyên đầu tư thời gian nghiên cứu ứng dụng vào giáo trình giảng dạy.
Một trong những phương pháp giảng dạy hiệu quả hiện nay là lấy người học làm trung tâm của hoạt động, giáo viên chỉ là người hướng dẫn. Với chuyên ngành thiết kế thời trang, do đặc thù riêng, khi áp dụng phương pháp này đã thử nghiệm vận dụng trình tự giảng dạy như sau:
Phân tích lý thuyết => Minh họa => Định hướng phương pháp => Học viên thực hiện ý tưởng => Thuyết minh, trình bày ý tưởng => Tham luận, đóng góp ý kiến => Hoàn thiện ý tưởng => Nhận xét của giáo viên hướng dẫn.
Trong phương pháp giảng dạy này, giáo viên phân tích lý thuyết, định hướng giúp học viên xây dựng ý tưởng và phương pháp thực hiện ý tưởng. Học viên tìm hiểu, nghiên cứu và thực hiện ý tưởng của mình. Trong quá trình thực hành, học viên nâng cao khả năng làm việc và tích lũy được kinh nghiệm sau mỗi lần sai hỏng. Quá trình thực hành có thể tổ chức theo phương pháp hoạt động nhóm giúp học viên rèn luyện kĩ năng tổ chức và phối hợp hoạt động trong tập thể. Sau khi hoàn thành ý tưởng, học viên trình bày ý tưởng trước lớp và các thành viên khác sẽ đóng góp ý kiến hoàn thiện. Mỗi học viên có một sự tư duy và cách thực hiện ý tưởng khác nhau.Thuyết trình trước lớp sẽ tạo ra sự trao đổi thông tin theo nhiều hướng giúp học viên có thể học hỏi lẫn nhau. Học viên trong một buổi học sẽ thu nhận được lượng kiến thức nhiều hơn và hiệu quả hơn. Học viên là trung tâm của hoạt động, tuy nhiên vai trò tổ chức của giáo viên đóng vai trò rất quan trọng. Giáo viên định hướng giúp học viên đạt được mục tiêu học tập và hiệu quả cao hơn trong quá trình thực hiện ý tưởng. Giáo viên sẽ phải hoạt động và tư duy nhiều hơn do có sự trao đổi thông tin thường xuyên với người học. Vai trò nhận xét, đánh giá, tổng kết và mở rộng phương pháp tư duy của giáo viên sau mỗi buổi học giúp học viên củng cố nội dung kiến thức của mỗi bài giảng. Phương pháp giảng dạy này được áp dụng trong một số môn học như Tin học chuyên ngành, Tạo mẫu trang phục. Học viên xây dựng mẫu thiết kế trang phục theo những ý tưởng khác nhau, thực hiện bằng mẫu thật và trình bày bộ sưu tập trước cả lớp. Hội đồng đánh giá và nhận xét ý tưởng. Khi áp dụng phương pháp này trong một số tiết học đã ghi nhận những tiến bộ tích cực của học viên.
Tuy nhiên, hiệu quả của quá trình giảng dạy phụ thuộc chủ yếu vào người học. Học viên cần tìm hiểu và lựa chọn một phương pháp học tập thiết kế thời trang phù hợp và hiệu quả. Kiến thức trên lớp mang tính chất định hướng, cơ bản, học viên cần đầu tư nhiều thời gian để nghiên cứu, tìm hiểu, củng cố và mở rộng thêm kiến thức từ những nguồn thông tin khác. Thiết kế thời trang luôn đòi hỏi sự tìm tòi, sáng tạo, lựa chọn phương pháp học tập phù hợp và định hướng đúng đắn giúp học viên hình thành phong cách thiết kế riêng của bản thân. Trong quá trình học, luyện tập thực hành, học viên tích lũy được nhiều kĩ năng và kinh nghiệm làm việc. Mục tiêu sau khi ra trường, học viên đáp ứng được yêu cầu của công việc và trang bị những kĩ năng cần thiết để phát triển nghề nghiệp trong tương lai.
Đổi mới phương pháp dạy và học là yêu cầu cấp bách hiện nay của giáo dục nói chung và ngành thiết kế thời trang nói riêng. Nâng cao chất lượng giảng dạy thiết kế thời trang là vấn đề được trường ĐHSP Nghệ thuật TW quan tâm và đầu tư nghiên cứu. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu của quá trình đào tạo, cần có sự cố gắng, đóng góp của cả giáo viên và học viên.