Nghiên cứu lý luận

Vai trò của tổ chức Công đoàn với việc xây dựng đời sống văn hóa tại Trung tâm Mỹ thuật Đài truyền hình Việt Nam

30 Tháng Tám 2018

Trần Ngọc Ánh [*]

Trung tâm Mỹ thuật đài truyền hình Việt Nam thực hiện chức năng thiết kế mỹ thuật cho các chương trình của Đài truyền hình Việt Nam. Tính chất công việc khiến cho người lao động tại đây luôn phải sáng tạo nhưng cũng luôn phải thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về kỹ thuật và giờ phát sóng. Chính điều này đã tạo ra áp lực và sự nhàm chán với người lao động, đặc biệt là các họa sĩ thiết kế, bộ phận đặc biệt quan trọng tại Trung tâm. Việc quan tâm chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho người lao động tại đây có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nó quyết định nhiều đến hiệu quả và khả ăng sáng tạo của người lao động. Tổ chức công đoàn Trung tâm đã và đang phát huy vai trò tích cực trong công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, giúp người lao động phát huy năng lực và gắn bó hơn với Trung tâm.

Khái niệm và nội dung xây dựng đời sống văn hóa

Khái niệm xây dựng đời sống văn hóa được tạo bởi hai cụm từ là “xây dựng” và “đời sống văn hóa”. Theo Từ điển tiếng Việt “xây dựng” là làm nên, tạo ra  một công trình kiến trúc theo một kế hoạch nhất định, thuật ngữ này được sử dụng nhiều trong ngành xây dựng như xây dựng một cung văn hóa, xây dựng nhà cửa…

Đời sống văn hóa là khái niệm rộng, liên quan đến khái niệm này có khá nhiều cách hiểu khác nhau. Tác giả Hoàng Vinh trong cuốn Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn xây dựng văn hóa ở nước ta (Viện Văn hóa và Nxb Văn hóa Thông tin, 1999) thì cho rằng:

Đời sống văn hóa là một bộ phận của đời sống xã hội, mà đời sống xã hội là một phức thể những hoạt động sống của con người, nhằm đáp ứng các nhu cầu vật chất và tinh thần của nó. Nhu cầu vật chất được đáp ứng làm cho con người tồn tại như một sinh thể, còn nhu cầu tinh thần thì giúp cho con người tồn tại như một sinh thể xã hội, tức là một nhân cách văn hóa. Hai nhu cầu cơ bản này xuất hiện ngay từ khi con người hình thành về mặt giống, loài, tức là từ buổi bình minh của xã hội loài người [3; tr.28].

Tác giả Nguyễn Hữu Thức trong bài viết Bàn về khái niệm đời sống văn hóa và môi trường văn hóa đưa ra quan niệm về đời sống văn hóa:

Đời sống văn hóa là hiện thực sinh động các hoạt động của con người trong môi trường sống để duy trì, đồng thời tái tạo các sản phẩm văn hóa vật chất, văn hóa tinh thần theo những giá trị và chuẩn mực xã hội nhất định nhằm không ngừng tác động, biến đổi tự nhiên, xã hội và đáp ứng nhu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng sống của chính con người. [2; tr.34]

Đời sống văn hóa là một bộ phận của đời sống xã hội, bao gồm tổng thể những yếu tố hoạt động vật chất và tinh thần, góp phần tạo ra văn hóa cộng đồng, tác động đến việc hình thành nhân cách và lối sống của con người. Đời sống văn hóa là bộ phận cấu thành quan trọng của nền văn hóa, vừa là nơi khơi nguồn sáng tạo, vừa là nơi hưởng thụ các giá trị văn hóa của nhân dân.

Như vậy, xây dựng đời sống văn hóa là công tác xây dựng, tổ chức và hoạt động văn hóa phù hợp với yêu cầu của từng cơ sở. Đây  được coi là hoạt động xây dựng đời sống văn hóa ngay trong cuộc sống hàng ngày của nhân dân. Theo quan điểm của tác giả bài viết, xây dựng đời sống văn hóa là thiết lập, tạo dựng, kiến thiết đời sống văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ, sáng tạo của nhân dân vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Nội dung xây dựng đời sống văn hóa cơ sở được xác định cụ thể trong Quyết định sô 01/2000/QĐ-BCĐ của Ban chỉ đạo phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá như sau:

Một là, phát triển kinh tế, giúp nhau làm giàu chính đáng, xóa đói giảm nghèo.

Hai là, xây dựng tư tưởng, chính trị lành mạnh.

Ba là, xây dựng nếp sống văn minh, kỷ cương xã hội, sống và làm việc theo pháp luật.

Bốn là, xây dựng môi trường văn hóa sạch - đẹp - an toàn.

Năm là, xây dựng các thiết chế văn hóa - thể thao và nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa - thể thao cơ sở.

Công đoàn Trung tâm Mỹ thuật Đài truyền hình Việt Nam

Công đoàn Trung tâm Mỹ thuật là công đoàn bộ phận trực thuộc Công đoàn Đài truyền hình Việt Nam. Công đoàn Trung tâm Mỹ thuật thực hiện các chức năng của tổ chức công đoàn đồng thời đáp ứng đặc thù của lĩnh vực thiết kế mỹ thuật phục vụ các chương trình phát sóng thường xuyên của Đài truyền hình Việt Nam. Từ lý luận, thực tiễn và kinh nghiệm hoạt động trong tổ chức công đoàn Trung tâm, tác giả bài viết nhận thấy Công đoàn Trung tâm Mỹ thuật thực hiện các chức năng sau đây:

Đại diện và bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động tại Trung tâm;

Đại diện và tổ chức cho người lao động tham gia quản lý cơ quan, đơn vị, tổ chức trong phạm vi chức năng của mình, thực hiện quyền kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan, đơn vị, tổ chức theo quy định của pháp luật.

Tổ chức, giáo dục tư tưởng chính trị vững vàng cho người lao động trong Trung tâm nhằm hướng tới xây dựng nếp sống văn minh, kỷ cương, nề nếp, tôn trọng pháp luật, định hướng thẩm mỹ và định hướng sáng tạo nghệ thuật phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Tham mưu cho tổ chức Đảng và chính quyền trong các hoạt động xây dựng môi trường văn hóa, nâng cao chất lượng xây dựng đời sống văn hóa - thể thao cơ sở, tạo điều kiện để người lao động cải thiện đời sống vật chất và tinh thần, hăng say trong lao động và trong sáng tạo nghệ thuật đồng thời hạn chế áp lực từ việc thiết kế mỹ thuật liên tục do tần xuất phát sóng thường xuyên của Đài truyền hình Việt Nam.

Để phát huy vai trò của tổ chức công đoàn và tính đặc thù của ngành truyền hình, trong cơ cấu lãnh đạo Đài truyền hình Việt Nam và Trung tâm Mỹ thuật luôn có Chủ tịch công đoàn. Phó tổng giám Đài truyền hình Việt Nam kiêm Chủ tịch Công đoàn Đài, Phó tổng giám đốc Trung tâm Mỹ thuật kiêm Chủ tịch công đoàn Trung tâm.

Công đoàn Trung tâm Mỹ thuật với việc xây dựng đời sống văn hóa

Với vai trò là tổ chức đại diện bảo vệ quyền lợi hợp pháp chính đáng của người lao động. Công đoàn Trung tâm Mỹ thuật đài truyền hình Việt Nam đã trở thành tổ chức nòng cốt tham gia xây dựng đời sống văn hóa.

Một là, Công đoàn Trung tâm Mỹ thuật đã chủ động tham gia cùng chính quyền, Đảng bộ và Đoàn thanh niên Trung tâm phát huy khá tốt vai trò của thiết chế văn hóa cơ sở đặc biệt là các câu lạc bộ, Trung tâm văn hóa thể thao, phòng truyền thống, thư viện,... cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động; đào tạo đội ngũ cán bộ công đoàn có chuyên môn tổ chức các hoạt động văn hoá thể thao; đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất, chính sách cho cán bộ công đoàn và cán bộ, công chức, viên chức và người lao động tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao tại Đài. Cán bộ công đoàn Trung tâm tham gia Hội đồng khen thưởng, Hội đồng kỷ luật, Hội đồng xét nâng lương trước kỳ hạn, xét khen thưởng của Đài…[1]

Hai là, góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh; bảo vệ môi trường; tham gia các hoạt động xã hội, từ thiện; bảo đảm trật tự an toàn giao thông. Công tác chăm lo đời sống cán bộ, công chức, viên chức và người lao động tại Trung tâm được quan tâm đặc biệt. Trong 5 năm, từ năm 2010 đến năm 2015, nhân dịp Tết Nguyên đán, công đoàn Trung tâm đã trợ cấp đặc biệt cho nhiều trường hợp cán bộ, viên chức và người lao động mắc bệnh hiểm nghèo, có hoàn cảnh khó khăn (nguồn chi từ Quỹ Nghĩa tình VTV). Công đoàn Đài truyền hình Việt Nam trong đó có Công đoàn Trung tâm Mỹ thuật đã trợ cấp với tổng số tiền 1.354.800.000đ cho 1.024 trường hợp công chức, viên chức và người lao động có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn như: bản thân hoặc vợ, chồng, con mắc bệnh nặng, bệnh hiểm nghèo, nằm viện phẫu thuật [1]… Công đoàn Trung tâm đã kết hợp với Viện Huyết học truyền máu Trung ương tổ chức phong trào “Hiến máu nhân đạo”. Đây là việc làm đầy ý nghĩa và nhân ái, hàng năm được Công đoàn Trung tâm duy trì thực hiện. Những hoạt động này có ý nghĩa đặc biệt trong công tác xây dựng đời sống sống văn hóa tại Trung tâm.

Ba là, xây dựng phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao trong cán bộ, công chức, viên chức và người lao động tại Trung tâm: công tác văn thể là hoạt động luôn được Công đoàn Trung tâm quan tâm và duy trì tổ chức. Các hoạt động này tạo ra môi trường lành mạnh, tạo bầu không khí và nâng cao sức khỏe, tinh thần làm việc cho các cán bộ, công chức, viên chức và người lao động tại Trung tâm. Nhân dịp chào mừng các ngày lễ của dân tộc và ngày truyền thống của Đài truyền hình Việt Nam (7/9), Công đoàn Đài và Trung tâm đã tổ chức các hoạt động thể thao, văn nghệ, thời trang, ẩm thực như Ngày hội Bóng đá các nhà báo lần II - năm 2018, Cuộc thi áo dài của các nữ Công Đoàn Đài Truyền hình Việt Nam tại Huế… đem lại bầu không khí phấn khởi, vui tươi, đoàn kết cho các đoàn viên công đoàn Trung tâm. Đây là các hoạt động được tổ chức với qui mô lớn, tác động tích cực đến tâm lý, tình cảm của người lao động ở Trung tâm. Điều này đánh dấu vai trò của tổ chức công đoàn trong xây dựng đời sống văn hóa cơ sở.

Bốn là, tổ chức các phong trào thi đua, phát huy sáng kiến kinh nghiệm trong cán bộ viên chức nhằm nâng cao kỹ năng nghề nghiệp cho người lao động. Năm 2010, trung tâm phát động phong trào thi đua “Lao động giỏi, lao động sáng tạo, nâng cao chất lượng chương trình -  xây dựng cơ quan văn hóa và ngày làm việc hiệu quả” gắn việc xây dựng văn minh công sở, xây dựng nề nếp làm việc với việc nâng cao chất lượng công tác chuyên môn, phục vụ sản xuất và sản xuất các chương trình hấp dẫn và chương trình Tết Tân Mão. Năm 2015, công đoàn Trung tâm Phát động phong trào thi đua “Tiếp tục đổi mới công tác quản lý, nâng cao chất lượng chương trình và hiệu quả công việc, xây dựng văn minh công sở” [1]. Năm 2018, công đoàn Đài và Công đoàn Trung tâm tổ chức Cuộc thi ảnh “Nghề báo trong tôi”. Các hoạt động này đã được người lao động tích cực hưởng ứng và xây dựng nội dung thi đua thiết thực nhằm hướng tới việc duy trì nề nếp chuẩn hóa đội ngũ công chức, viên chức và người lao động, đồng thời xây dựng môi trường làm việc theo quy chế “văn minh công sở” đã được Đài ban hành.

Trên đây là một số đóng góp của tổ chức công đoàn trong công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại Trung tâm. Công tác xây dựng đời sống văn hóa tại Trung tâm nếu được quan tâm, đẩy mạnh hơn nữa chắc chắn kết quả đạt được còn lớn hơn nhiều.

Lời kết

Công đoàn được coi là lực lượng nòng cốt trong công tác xây dựng đời sống văn hóa tại Trung tâm Mỹ thuật Đài truyền hình Việt Nam. Những đóng góp cụ thể của tổ chức công đoàn Trung tâm thực sự đã đem lại những cải thiện nhất định cho công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Tác giả bài viết mong rằng đây sẽ là một gợi ý cho việc phát huy vai trò của tổ chức công đoàn trong việc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, đặc biệt với những đơn vị đặc thù như Trung tâm Mỹ thuật, khi mà đời sống văn hóa tinh thần trở thành mục tiêu và động lực để sáng tạo và làm việc.

Tài liệu tham khảo

  1. Công đoàn Đài truyền hình Việt Nam (2015), Báo cáo tổng kết công tác công đoàn Đài truyền hình Việt Nam nhiệm kỳ 2010 - 2015, Đài truyền hình Việt Nam.
  2. Nguyễn Hữu Thức (2005), Về Văn hóa và Xây dựng đời sống văn hóa, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
  3. Hoàng Vinh (1999), Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn xây dựng văn hóa ở nước ta, Viện Văn hóa và Nxb Văn hóa Thông tin, Hà Nội.

-------------------------------------------------------------------

  [*] Lớp cao học K5 -  Chuyên ngành Quản lý Văn hóa