Lê Thanh Hải
Học viên lớp K11 QLVH
Thành phố Đà Nẵng, đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương sau khi được chia tách từ tỉnh Quảng Nam Đà Nẵng đã không ngừng vươn lên và đạt được nhiều thành tựu to lớn về chính trị - kinh tế, văn hóa - xã hội, an ninh - quốc phòng, đặc biệt là công tác chỉnh trang đô thị, nâng cấp và xây dựng mới cơ sở hạ. Phường Hòa Thọ Đông nằm ở phía Nam của thành phố, là phường trung tâm có nhiều tuyến đường huyết mạch đi qua và có nhiều cơ quan hành chính của quận Cẩm Lệ. Bài viết đưa ra những thực trạng đang tồn tại và đưa ra những giải pháp nhằm giúp cho công tác chỉ đạo xây dựng phong trào phát triển về văn hóa tại địa phương thời gian tới được xuyên suốt và đạt hiệu quả cao.
Bên cạnh việc chú trọng đến công tác phát triển kinh tế, chỉnh trang đô thị thì công tác xây dựng đời sống văn hóa ở phường Hòa Thọ Đông cũng được đặc biệt chú trọng, cụ thể là quan tâm đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa các khu vui chơi, nhà sinh hoạt cộng đồng ở khu dân cư, trung tâm văn hóa phường và trung tâm học tập cộng đồng phường. Nơi đây thường xuyên diễn ra các hoạt động học tập cộng đồng, hoạt động văn hóa, văn nghệ, thông tin; phòng đọc sách báo, đài truyền thanh phường... Tuy nhiên trong triển khai thực hiện công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở vẫn còn hạn chế, bất cập. Hệ thống cơ sở vật chất, thiết chế văn hóa mặc dù được đầu tư nâng cấp, song vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu. Việc kiểm tra đôn đốc, giám sát chưa có những giải pháp thích hợp, cụ thể; Vẫn còn một bộ phận nhân dân chưa thật sự tích cực hưởng ứng, ý thức trách nhiệm và ý thức pháp luật còn thấp dẫn đến các hành vi ảnh hưởng đến kết quả chung trong lúc triển khai.
1. Về công tác triển khai xây dựng các phong trào về phát động xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư gắn với xây dựng phường đạt chuẩn về văn hóa văn minh đô thị.
Trong quá trình xây dựng đất nước trong thời kỳ đổi mới, văn hóa chính là nền tảng, là động lực để đẩy mạnh và thúc đẩy cho sự phát triển nền kinh tế và ổn định xã hội. Đồng thời cũng là phương hướng quan trọng trong việc thực hiện chiến lược con người, xây dựng, phát huy nguồn nội lực con người nhằm làm cho những nét đẹp văn hóa thấm sâu vào đời sống xã hội, đến từng con người cụ thể,từng tế bào gia đình, cộng đồng, lan rộng ra trên các lĩnh vực sinh hoạt cũng như các mối quan hệ của con người. Có thể hiểu rằng xây dựng đời sống văn hóa cơ sở chính là xây dựng một bước để đưa nền văn hoá tiên tiến đi lên chủ nghĩa xã hội. Xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở góp phần quan trọng để tạo dựng môi trường văn hóa lành mạnh, gìn giữ, bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc. Nếp sống văn hóa được hình thành, ý thức trách nhiệm và sự tự giác của người dân trong các phong trào, hoạt động được nâng cao
Từ những lập luận và chủ trương đó có thể hiểu xây dựng đời sống văn hóa cơ sở chính là công tác hoạt động quản lý của địa bàn cấp cơ sở, thông qua việc triển khai, xây dựng nhằm đưa công tác đưa những giá trị văn hóa tới toàn thể nhân dân, nhằm giáo dục cho mọi người phát triển toàn diện, hài hòa cả về thể chất và tinh thần, từ đó hình thành nên được nếp sống lành mạnh, văn minh trong cộng đồng góp phần xây dựng con người phát triển một cách toàn diện và xây dựng những nét văn hóa tốt đẹp.
Theo nghiên cứu của các tác giả khoa Văn hóa và phát triển Học viện Chính trị khu vực I thì có 4 yếu tố để hình thành nên đời sống văn hóa đó là: Yếu tố văn hóa vật thể và phi vật thể; Yếu tố được hình thành tự nhiên, cũng có thể do chính con người tạo ra; Yếu tố văn hóa cá nhân và yếu tố văn hóa.
Như vậy với những cách hiểu như trên về đời sống văn hóa, có thể hiểu cấu trúc của đời sống văn hóa cơ sở được giới hạn trong luận văn bao gồm 4 thành tố: Thứ nhất đó là chủ thể hoạt động văn hóa; Thứ hai là bao gồm hệ thống các giá trị văn hóa, biểu hiện ở các sản phẩm văn hóa vật thể và phi vật thể; Thứ ba là bao gồm các thiết chế và cảnh quan, môi trường văn hóa; Và thứ tư đó là các hoạt động văn hóa.
Nội dung xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tập trung chủ yếu vào 5 nội dung và 7 phong trào. Đối với 5 nội dung cơ bản của xây dựng đời sống văn hóa bao gồm:
Thứ nhất là xây dựng tư tưởng, chính trị lành mạnh:
Thứ hai là phát triển kinh tế, giúp nhau làm giàu chính đáng, xóa đói
giảm nghèo:
Thứ ba là, xây dựng nếp sống văn minh, kỷ cương xã hội, sống và làm việc theo pháp luật.
Thứ tư là, xây dựng môi trường văn hóa Sạch - Đẹp - An toàn.
Thứ năm là, xây dựng các thiết chế văn hóa - Thể thao và nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa - thể thao cơ sở.
* Đối với 7 phong trào xây dựng đời sống văn hóa cụ thể như sau:
- Phong trào “Xây dựng người tốt, việc tốt, các điển hình tiên tiến”.
- Phong trào “Xây dựng gia đình văn hoá”.
- Phong trào “Đẩy mạnh phong trào học tập, lao động sáng tạo”.
- Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựngcuộc sống mới ở khu dân cư”.
- Phong trào “Xây dựng làng, bản, ấp, khu phố văn hoá”.
- Phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”;
- Phong trào “Xây dựng công sở, doanh nghiệp, đơn vị lực lượng vũ trang... có nếp sống văn hoá”.
Như vậy, 5 nội dung và 7 phong trào về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở cũng cơ bản đầy đủ những nội dung của Ban chỉ đạo Trung Ương về xây dựng phong trào “ Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa cơ sở”.
Đối với Vai trò của xây dựng đời sống văn hóa cơ sở đối với người dân phường Hòa Thọ Đông thì việc xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở giữ vị trí hết sức quan trọng, có tác động trực tiếp tới tư tưởng, đạo đức, lối sống của người dân và cộng đồng. Đảng và Nhà nước ta đặc biệt chú trọng đến công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, coi đây là nhiệm vụ cấp thiết để đáp ứng yêu cầu và phục vụ cho việc xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Cùng với đó, trong những năm qua công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở và phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở phường Hòa Thọ Đông đã từng bước phát triển, có nhiều chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng đời sống văn hóa, cuộc sống người dân ngày càng được thay đổi, môi trường sống ngày càng được cải thiện. Đặc biệt là sự chỉ đạo sâu sát của cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành đoàn thể trong hệ thống chính trị từ phường đến khu dân cư đều vào cuộc, nhân dân đồng tình hưởng ứng, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội. Qua đó có thể nhận thấy được vai trò của công tác xây dựng đời sống văn hóa ở phường Hòa Thọ Đông được thể hiện rất cụ thể nhằm góp phần ổn định chính trị - xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và góp phần xây dựng con nguời và môi trường văn hóa.
2. Những vấn đề đạt ra và những giải pháp để xây dựng đời sống văn hóa, phong trào văn hóa tại địa phương.
Để thực hiện được công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở phường Hòa Thọ Đông cần có giải pháp để nâng cao hiệu quả xây dựng đời sống văn hóa đối với người dân và các ban ngành, đoàn thể có liên quan đó là:
Thứ nhất: Cần tuyên truyền đến nhân dân về chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, vận động quần chúng nhân dân tham gia tích cực vào phong trào thi đua yêu nước và phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa với các hình thức: xây dựng chuyên mục phát thanh truyền hình xây dựng đời sống văn hóa, in ấn tờ rơi, tuyên truyền lưu động, tổ chức thông qua hoạt động văn hóa, văn nghệ thể dục thể thao, dựng các bảng tuyên truyền tại những vị trí thuận lợi nhằm mạng lại hiệu quả cao.
Thứ hai: Cần đa dạng hóa các hoạt động tuyên truyền về xây dựng đời sống văn hóa, hoạt động tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước qua các văn bản đã ban hành với mục đích đưa tinh thần của các văn bản đi vào cuộc sống. Tuyên truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng như đài truyền thanh phường, cổng thông tin điện tử, tuyên truyền lưu động thông qua cáchình thức loa phát thanh trên xe thông tin lưu động, phối hợp tuyên truyền lồng ghép bằng, hình thức sân khấu hoá, cổ động trực quan, biểu diễn văn nghệ, thi tìm hiểu, viết tin, bài phản ánh phong trào cùng các gương người tốt, việc tốt, những điển hình gia đình văn hóa.
Thứ ba: Phát huy sức mạnh cộng đồng dân cư để xây dựng văn hoá, văn minh khu dân cư. Thường xuyên quan tâm và nâng cao chất lượng trong xây dựng tổ dân phố văn hóa, gia đình văn hóa. Hằng năm và đột xuất kịp thời khen thưởng, tôn vinh để động viên và nhân rộng các mô hình tiêu biểu, gương điển hình trong phong trào xây dựng đời sống văn hóa làm động lực cho công tác xây dựng phong trào. Tăng cường vai trò tự quản của cộng đồng dân cư, phát huy vai trò của các tổ chức kinh tế, xã hội trong và ngoài phường, hỗ trợ phát triển văn hóa, khuyến khích các tổ chức xã hội tham gia vào xây dựng và phát triển văn hóa cơ sở. Tăng cường hoạt động của các tổ chức văn hóa, nghệ thuật chuyên nghiệp hướng về cơ sở, nâng cao chất lượng phong trào quần chúng hoạt động văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao.
Thứ tư: Xây dựng và hoàn thiện các thiết chế văn hóa trên địa bàn phường. Các thiết chế văn hóa, trung tâm văn hóa thể thao phường và các nhà sinh hoạt cộng đồng là nơi để người dân đến tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, nơi tham gia hội họp và được tuyên truyền các chủ trương của Đảng và nhà nước nên việc đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa của phường là điều rất quan trọng và cần thiết. Tiếp tục quan tâm đề xuất xây dựng Trung tâm văn hóa phường giai đoạn 2, phù hợp hơn địa điểm trung tâm văn hóa cũ vì xây dựng ở địa điểm xa nhà dân, tuyến đường không trung tâm không thu hút được người dân, vẫn chưa xứng tầm với trung tâm văn hóa phường. Đối với các nhà sinh hoạt cộng đồng khác cần trang bị, bổ sung đầy đủ hệ thống âm thanh, chiếu sáng, bàn ghế các dụng cụ tập thể dục và các dụng cụ vui chơi dành cho trẻ em.
Lãnh đạo các cấp cần tạo điều kiện hết sức thuận lợi để thực hiện xã hội hóa đối với việc xây dựng và phát triển hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở trên địa bàn phường. Hiện nay nhiều khu đất trống của dự án chưa sử dụng nên xin ý kiến và cho phép các cá nhân doanh nghiệp đầu tư các thiết chế về thể thao, bóng đá, bóng chuyền... Nghiên cứu theo đề xuất của Hội Nông dân và đoàn thanh niên về việc triển khai xây dựng mô hình “Vườn hoa trong phố” thu hút nhiều du khách đến thăm quan, chụp hình tạo thêm nét đẹp văn hóa cho địa phương, vừa đảm bảo công tác vệ sinh môi trường
Như vậy với các nội dung nghiên cứu và phân tích Có thể nói xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở là việc làm lâu dài, cần được thực hiện đồng bộ từ các cấp trung ương đến tầng lớp dân cư. Có như thế mới xây dựng phường Hòa Thọ Đông nói riêng và quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng nói chung trở thành một đô thị phát triển và văn minh và hiện đại.
Công tác quản lý hoạt động xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở là động lực phát triển kinh tế - Văn hóa - Xã hội ở địa phương, nâng cao nhận thức cho người dân trong việc giữ gìn các thuần phong mỹ tục, giá trị đạo đức, bản sắc văn hóa dân tộc. Những kết quả đã đạt được trong công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở phường Hòa Thọ Đông đã góp phần tích cực đáp ứng nhu cầu tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí của nhân dân, góp phần quan trọng trong việc hình thành nếp sống văn minh và hình thành các giá trị văn hóa mới, con người mới trong thời đại ngày nay. Công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở trên địa bàn đã cụ thể hóa được vai trò nền tảng tinh thần của văn hóa với tư cách vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở phường Hòa Thọ Đông cũng còn nhiều hạn chế, bất cập cần được khắc phục: Các hoạt động mang tính chất bề nổi, chạy theo thành tích là chính, công tác đầu tư cho chiều sâu trong xây dựng đời sống văn hóa cũng còn nhiều hạn chế; Trong hoạt động văn hóa, văn nghệ quần chúng chưa phát huy được vai trò của quần chúng nhân dân nhiều hoạt động sự kiện lớn phải thuê các đơn vị vũ đoàn chuyên nghiệp để biểu diễn; Một bộ phận người dân trong đó tập trung ở các khu chung cư thu nhập thấp rất khó khăn trong công tác vận động xây dựng đời sống văn hóa, tình trạng mất an ninh trật tự, an toàn xã hội, bạo lực gia đình vẫn còn diễn ra.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đảng Cộng Sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
2. Vũ Thị Minh Phượng (2017), Phát triển văn hóa trong mục tiêu xây dựng nông thôn mới, Tạp chí Văn hóa nghệ thuật số 392
3. UBND phường Hòa Thọ Đông (2019), Báo cáo tổng quan về phường Hòa Thọ Đông giai đoạn 2010-2020.