Chu Thị Khánh Linh
Học viên K14 – Quản lý văn hóa
Xã Chu Minh, huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội là một xã có truyền thống văn hóa lâu đời, với nhiều lễ hội truyền thống tiêu biểu, trong đó có lễ hội Đình - Chùa Nả. Di tích kiến trúc nghệ thuật Đình - Chùa Nả, còn có tên chùa Vĩnh Phệ và đình Vĩnh Phệ tại thôn Vĩnh Phệ, xã Chu Minh, Ba Vì, Hà Nội, được công nhận Di tích lịch sử Quốc gia năm 2004.
Lễ hội Đình - Chùa Nả không chỉ có giá trị về mặt văn hóa, tâm linh mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển du lịch địa phương, góp phần nâng cao đời sống kinh tế - xã hội của người dân. Tuy nhiên, bên cạnh những giá trị tích cực, công tác quản lý và tổ chức lễ hội này cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức, đòi hỏi sự nghiên cứu và đưa ra các giải pháp kịp thời và hiệu quả. Dựa trên những phân tích trên, bài viết dưới đây sẽ đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tổ chức và QLLH Đình - Chùa Nả.
1. Nhóm giải pháp đối với chủ thể quản lý
Tuyên truyền giáo dục về giá trị của lễ hội
Trước hết, cần tăng cường tuyên truyền về lịch sử, nguồn gốc, ý nghĩa của lễ hội. Lễ hội Đình - Chùa Nả có lịch sử lâu đời, gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của xã Chu Minh. Đồng thời tạo những cơ sở pháp lý cho việc thúc đẩy quá trình xã hội hóa các hoạt động này, cần đẩy mạnh việc đưa Luật Di sản văn hóa vào đời sống.
Ngoài ra, cần tổ chức các hoạt động trải nghiệm, giáo dục cho thế hệ trẻ. Các hoạt động trải nghiệm, giáo dục sẽ giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về ý nghĩa, giá trị của lễ hội Đình - Chùa Nả như đưa học sinh, sinh viên đến tham quan, tìm hiểu về lễ hội. Tổ chức các buổi nói chuyện, giao lưu với nghệ nhân, người cao tuổi để tìm hiểu về lịch sử, nguồn gốc, ý nghĩa của lễ hội. Tổ chức các lớp học truyền dạy các nghi lễ, hoạt động văn hóa của lễ hội cho thế hệ trẻ. Các hoạt động trải nghiệm, giáo dục sẽ giúp thế hệ trẻ thêm yêu quý, gắn bó với quê hương, đất nước, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội Đình - Chùa Nả.
Nâng cao nhận thức
Sự nhận thức đúng đắn về vị trí vai trò của lễ hội sẽ hình thành tính tự giác, trách nhiệm của nhân dân trong bảo vệ, khai thác lễ hội và chấp hành nghiêm Luật Di sản văn hóa. Công tác tuyên truyền, giáo dục cần được thực hiện thường xuyên, liên tục, đa dạng, phong phú, phù hợp với từng đối tượng, địa bàn. Nội dung tuyên truyền cần tập trung vào các vấn đề sau: Khẳng định giá trị, ý nghĩa của lễ hội truyền thống đối với đời sống tinh thần của nhân dân; Tuyên truyền về các quy định của pháp luật về QLLH; Phản bác những quan điểm sai trái, lệch lạc về lễ hội.
Đào tạo bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho cán bộ quản lý
Đầu tiên, việc đào tạo cán bộ văn hóa cơ sở đối với lễ hội Đình - Chùa Nả giúp họ hiểu rõ về các giá trị truyền thống, tín ngưỡng và nghệ thuật thực hiện trong lễ hội. Thứ hai, đào tạo cán bộ văn hóa cơ sở giúp nâng cao năng lực quản lý và tổ chức lễ hội. Thứ ba, việc đào tạo cán bộ văn hóa cơ sở đối với lễ hội Đình - Chùa Nả giúp tạo ra đội ngũ chuyên gia chất lượng. Cuối cùng, việc đào tạo cán bộ văn hóa cơ sở đối với lễ hội Đình - Chùa Nả cần được thực hiện thông qua các chương trình đào tạo chuyên nghiệp và liên tục.
Tăng cường cơ chế phối hợp
Giải pháp này thể hiện sự cần thiết phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, các tổ chức, cá nhân có liên quan trong công tác QLLH. Việc tổ chức lễ hội cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, các tổ chức, cá nhân có liên quan để đảm bảo lễ hội được tổ chức đúng quy định, hiệu quả, an toàn và phát huy được các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
2. Nhóm giải pháp về nguồn lực
Tăng cường công tác quản lý nguồn tài chính của lễ hội
Để tăng cường công tác quản lý nguồn tài chính của lễ hội Đình - Chùa Nả, cần có sự chung tay phối hợp của các cấp, các ngành và toàn thể nhân dân trong xã. Một số giải pháp cụ thể như sau Thứ nhất, cần quy định rõ ràng về các khoản thu, chi trong lễ hội. Thứ hai, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát. Thứ ba, đẩy mạnh công tác xã hội hóa. Thứ tư, tăng cường tuyên truyền, giáo dục.
Tăng cường cơ sở vật chất
Các thiết chế văn hóa cần được xây dựng theo hướng hiện đại, đáp ứng nhu cầu xã hội trong công tác tổ chức các hoạt động lễ hội truyền thống và các hoạt động văn hóa, văn nghệ khác.
Bên cạnh nguồn lực từ ngân sách nhà nước, cần đẩy mạnh huy động nguồn lực xã hội hóa để tăng cường cơ sở vật chất phục vụ lễ hội. Có thể huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài địa phương. Cần có quy hoạch, bố trí hợp lý các công trình, đảm bảo thuận tiện cho người dân và du khách tham quan, sử dụng. Cần có kế hoạch bảo trì, bảo dưỡng định kỳ các công trình, đảm bảo chất lượng, an toàn cho người sử dụng.
3. Nhóm giải pháp về các hoạt động quản lý
Hoàn thiện các văn bản quản lý
Nâng cao cấu trúc và nội dung của văn bản quản lý liên quan đến lễ hội Đình - Chùa Nả được viết rõ ràng. Cần chú trọng đến việc đặt ra các mục tiêu rõ ràng, quy định các quy trình và quyền hạn và đưa ra các chỉ dẫn cụ thể về việc tổ chức và QLLH.
Các văn bản quản lý liên quan được liên kết và tích hợp với nhau. Cần xem xét các quy định và quy trình trong các văn bản khác nhau và đảm bảo rằng chúng không xung đột hoặc trùng lặp thông tin. Đồng thời, cần xác định các liên kết giữa các văn bản quản lý khác nhau để đảm bảo sự nhất quán và toàn vẹn của quy trình quản lý.
Các văn bản quản lý cần đảm bảo tính minh bạch và đáng tin cậy của thông tin. Cần công khai và đưa ra thông tin một cách đầy đủ và chính xác. Đồng thời, cần thiết lập các quy trình giám sát, đánh giá định kỳ để đảm bảo sự tuân thủ và giám sát hiệu quả về việc thực hiện các văn bản quản lý.
Xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch bảo tồn, phát huy và phát triển lễ hội
Chiến lược, quy hoạch cần đề ra các giải pháp cụ thể để bảo tồn, phát huy và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống của lễ hội, đồng thời đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường trong lễ hội. Để xây dựng kế hoạch bảo tồn, phát huy và phát triển lễ hội Đình - Chùa Nả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban, ngành, đoàn thể, của chính quyền địa phương, của người dân. Trên cơ sở kế hoạch đã được xây dựng, cần tổ chức thực hiện kế hoạch một cách nghiêm túc, hiệu quả.
Tổ chức quản lý hoạt động lễ hội
Công tác tổ chức lễ hội Đình - Chùa Nả được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Ban Tổ chức lễ hội được thành lập gồm các thành phần đại diện cho các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, các ban, ngành, đoàn thể xã và nhân dân địa phương. Ban Tổ chức xây dựng kế hoạch tổ chức lễ hội, nội dung chương trình lễ hội, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. Các hoạt động lễ hội được tổ chức trang nghiêm, thành kính, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Các nghi thức lễ được thực hiện theo đúng truyền thống, thể hiện lòng thành kính của nhân dân đối với các vị thần linh, tổ tiên.
Tăng cường vai trò cộng đồng trong tổ chức và quản lý lễ hội
Thứ nhất, nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội. Thứ hai, xây dựng quy chế QLLH theo hướng cộng đồng hóa. Thứ ba, tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong công tác tổ chức lễ hội. Thứ tư, phát huy vai trò của cộng đồng gắn với việc bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể.
Công tác kiểm tra, giám sát và thi đua khen thưởng
Theo đó, UBND huyện Ba Vì xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát cụ thể, bao gồm nội dung, thời gian, địa điểm, thành phần kiểm tra, giám sát. Thành lập đoàn kiểm tra, giám sát có thành phần đại diện các cấp, các ngành, trong đó, có đại diện lãnh đạo xã, ban QLLH, lực lượng chức năng.
Công tác thi đua khen thưởng là động lực quan trọng để thúc đẩy các tổ chức, cá nhân tham gia tích cực vào công tác QLLH. Theo đó, cần xây dựng kế hoạch thi đua khen thưởng cụ thể, bao gồm nội dung, đối tượng, tiêu chuẩn khen thưởng.
Các giải pháp trên nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của lễ hội Đình - Chùa Nả, đồng thời góp phần phát triển du lịch địa phương và nâng cao đời sống kinh tế - xã hội của người dân. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ giúp lễ hội ngày càng phát triển, trở thành một điểm sáng trong văn hóa truyền thống đi đôi với phát triển kinh tế tại địa phương của xã Chu Minh.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (2011), Các văn bản chỉ đạo và quản lý về công tác lễ hội, Hà Nội.
2. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (2011), Văn bản chỉ đạo và Quản lý của Đảng, Nhà nước về lễ hội.
3. Phan Hồng Giang, Bùi Hoài Sơn (đồng chủ biên, 2012), Quản lý văn hóa Việt Nam trong tiến trình đổi mới và hội nhập quốc tế, Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội.
4. Cao Đức Hải (2000), Giáo trình quản lý lễ hội và sự kiện, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.
5. Lê Như Hoa (2004), Quản lý lễ hội dân gian cổ truyền - thực trạng và giải pháp, đề tài khoa học cấp Bộ.
6. Nguyễn Thu Linh, Phan Văn Tú (2004), Quản lý lễ hội dân gian cổ truyền - thực trạng và giải pháp, Bộ Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
7. Lê Hồng Lý (2005), Quản lý lễ hội truyền thống trong tình hình hiện nay, Hội thảo khoa học nghiên cứu văn hóa Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Viện Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
8. Hoàng Nam (2005), Một số giải pháp quản lý lễ hội dân gian, Nxb Văn hóa dân tộc, Hà Nội.