Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương – Dấu ấn 55 năm kiến tạo và phát triển trong dòng chảy văn hóa, giáo dục nghệ thuật
NGƯT – PGS.TS Đào Đăng Phượng được tái cử giữ chức vụ Bí thư Đảng ủy Trường ĐHSP Nghệ thuật TW nhiệm kỳ 2025-2030.
55 năm – một hành trình không chỉ được đo bằng thời gian, mà còn được khắc ghi bằng tâm huyết, trí tuệ và bản lĩnh của nhiều thế hệ thầy cô, nghệ sĩ, nhà giáo, nhà quản lý đã dành trọn đam mê cho sự nghiệp trồng người và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Từ những ngày đầu còn nhiều khó khăn, đến nay Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương đã trở thành cái nôi đào tạo hàng đầu về văn hóa và giáo dục nghệ thuật của cả nước, nơi khơi nguồn sáng tạo, nuôi dưỡng tâm hồn và lan tỏa những giá trị nhân văn bền vững.
Trong không khí hân hoan hướng tới lễ kỷ niệm 55 năm ngày thành lập, phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam đã có cuộc trò chuyện cùng PGS.TS Đào Đăng Phượng – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương (ĐHSP Nghệ thuật TW) để cùng nhìn lại chặng đường vẻ vang mà Nhà trường đã đi qua, cũng như lắng nghe những định hướng chiến lược phát triển trong giai đoạn mới, giai đoạn mà văn hóa, nghệ thuật và giáo dục đang hòa quyện, chuyển mình mạnh mẽ theo tinh thần đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế.
Thưa PGS.TS Đào Đăng Phượng, nhân dịp trường tròn 55 năm xây dựng và phát triển, xin thầy chia sẻ những cảm xúc của mình về Nhà trường?
– Trường ĐHSP Nghệ thuật TW với bề dày truyền thống 55 năm hình thành và phát triển đã có nhiều đóng góp lớn cho công cuộc đào tạo đội ngũ cán bộ văn hóa và giáo viên nghệ thuật của cả nước. Trường ngày càng khẳng định vị thế, vai trò tiên phong của một trường Đại học hàng đầu đào tạo về lĩnh vực văn hóa và giáo dục nghệ thuật.
Trường ĐHSP Nghệ thuật TW là Trường có đội ngũ giảng viên chất lượng cao về đào tạo nghệ thuật với 12 PGS, 29 Tiến sĩ, 185 Thạc sĩ, 02 NGƯT, 12 Giảng viên cao cấp, 25 Giảng viên chính, 28 Hội viên Hội mỹ thuật Việt Nam/Hội mỹ thuật Hà Nội, 21 Hội viên Hội nhạc sĩ Việt Nam, 06 Hội viên Hội nhà báo Việt Nam. Ngoài ra, Nhà trường còn quy tụ được đông đảo đội ngũ giảng viên thỉnh giảng có học hàm, học vị cao tham gia giảng dạy. Bên cạnh đó, Nhà trường không ngừng tăng quy mô đào tạo sau đại học (thạc sĩ, tiến sĩ) cho giảng viên trẻ, tạo điều kiện để họ tiếp cận các chương trình học bổng trong và ngoài nước.
Hiện tại, Trường đang đào tạo tổng số 24 ngành/chuyên ngành ở các trình độ Trung cấp, Đại học, Thạc sĩ và Tiến sĩ. Trong đó, có nhiều mã ngành đào tạo nằm trong 12 lĩnh vực trọng tâm phát triển đã được đưa ra trong “Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”, gồm: Thiết kế; Điện ảnh; Thời trang; Nghệ thuật biểu diễn; Mỹ thuật; Du lịch văn hóa… Các chuyên ngành thực hiện nhiệm vụ đào tạo đã chú trọng nhiều hơn về chất lượng, đặc biệt đối với nguồn nhân lực nghệ thuật mang tính đặc thù, góp phần phát triển ngành công nghiệp văn hóa trong tương lai.
Trường cũng là một trong những cơ sở đào tạo về lĩnh vực Văn hóa – Nghệ thuật tiên phong, đi đầu trong công tác bảo đảm và kiểm định chất lượng đại học. Nhà trường đã được công nhận đạt chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục chu kỳ 2 và có 9 chương trình đào tạo đạt chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục. Qua đó đã chứng minh chất lượng đào tạo, uy tín và thương hiệu của Nhà trường trong hệ thống giáo dục đại học quốc gia. Trường ĐHSP Nghệ thuật TW đã vinh dự được đón nhận nhiều bằng khen, danh hiệu cao quý của Đảng và Nhà nước, của Bộ Giáo dục và Đào tạo và các Bộ, Ban, Ngành, các cơ quan Trung ương và địa phương trao tặng. Điều này cũng thể hiện sự nỗ lực không ngừng của Nhà trường trong việc nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu và hội nhập quốc tế.
NGƯT – PGS.TS Đào Đăng Phượng phát biểu ý kiến tại Hội nghị góp ý dự thảo Luật Giáo dục đại học sửa đổi.
Xin thầy chia sẻ định hướng chiến lược phát triển của trường trong thời gian tới?
– Với mục tiêu xây dựng Trường ĐHSP Nghệ thuật TW trở thành cơ sở đào tạo Văn hóa – Nghệ thuật trọng điểm, đảm bảo tinh gọn, chất lượng, hiệu quả; số lượng, cơ cấu hợp lý, gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo và nhu cầu về cơ cấu, số lượng, năng lực cán bộ, giáo viên văn hóa, nghệ thuật tại các địa phương; có đội ngũ cán bộ, giảng viên vững mạnh; hệ thống chương trình, giáo trình, phương pháp đào tạo tiên tiến; cơ sở vật chất kỹ thuật, trang thiết bị, cơ sở thực hành và thư viện hiện đại; có mô hình quản trị tiên tiến… tạo chuyển biến mạnh về quy mô, chất lượng đào tạo cán bộ, giáo viên văn hóa, nghệ thuật và nghiên cứu khoa học nghệ thuật; cung cấp nguồn nhân lực văn hóa, nghệ thuật có chất lượng cao cho các nhà trường, cơ quan, tổ chức giáo dục và toàn xã hội nhằm thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ đổi mới trong giáo dục đào tạo và hội nhập quốc tế.
Với giá trị cốt lõi là chuyên nghiệp – chất lượng – sáng tạo – nhân văn. Nhà trường định hướng phát triển theo bốn trụ cột: chất lượng – sáng tạo – hội nhập – bền vững. Trọng tâm là đổi mới chương trình đào tạo gắn với thực tiễn; ứng dụng công nghệ trong giảng dạy nghệ thuật; tăng cường nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế; phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao; đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, tạo môi trường sáng tạo cho người học. Để đạt được mục tiêu này, chúng tôi đã xây dựng lộ trình chiến lược chi tiết trong từng giai đoạn, cụ thể như sau:
Thứ nhất, mở rộng quy mô kết hợp nâng cao chất lượng đào tạo. Mục tiêu đến năm 2030, Trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương phấn đấu trở thành cơ sở đào tạo Văn hóa – Nghệ thuật trọng điểm cấp Quốc gia, hoạt động theo mô hình đại học đa ngành, tự chủ, với bộ máy tinh gọn và quản trị tiên tiến. Để đạt được mục tiêu này, Trường sẽ xây dựng mô hình quản trị hiện đại, minh bạch và gắn với hiệu quả – chất lượng trên cơ sở tự chủ đại học gắn với trách nhiệm xã hội, phù hợp với tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW. Đặc biệt, Trường sẽ kết hợp giữa quản trị đại học hiện đại và giá trị nhân văn – nghệ thuật để phát triển mô hình trường sư phạm văn hóa – nghệ thuật thông minh, sáng tạo, hội nhập quốc tế.
Về mở rộng quy mô, Trường sẽ hình thành các phân hiệu trên cơ sở phát triển Trường ĐHSP Nghệ thuật TW hoặc sáp nhập các trường đại học, cao đẳng đang đào tạo cán bộ, giáo viên nghệ thuật để tập trung các nguồn lực đầu tư, nâng cao chất lượng đào tạo. Đây sẽ là những trường đại học trọng điểm tại 3 vùng Bắc, Trung, Nam, mang tính quyết định cho việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực Văn hóa – Giáo dục Nghệ thuật của cả nước. Trong định hướng đào tạo, Trường sẽ tập trung vào đào tạo các ngành Công nghiệp văn hóa, từ đó phát triển các chương trình đào tạo chuyên sâu, chất lượng cao về lĩnh vực văn hóa, giáo dục nghệ thuật, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của xã hội về đội ngũ chuyên gia, nghệ sĩ, và nhà quản lý văn hóa có trình độ cao.
Thứ hai, củng cố và nâng cao chất lượng đào tạo. Nhà trường rà soát và nâng chuẩn đầu ra của các ngành đào tạo giáo viên âm nhạc, mỹ thuật, cán bộ quản lý nghệ thuật đáp ứng được chuẩn quốc gia và tiếp cận quốc tế. Mở rộng các chương trình đào tạo mới liên quan nghệ thuật đương đại, nghệ thuật số, hoạt động sáng tạo xuất bản – biểu diễn – quản lý nghệ thuật… Tăng cường phương pháp giảng dạy hiện đại thông qua học tập trải nghiệm nghề nghiệp và kết nối với thực tiễn thị trường nghệ thuật; Nâng cao năng lực cán bộ, giảng viên trong quá trình tham gia đào tạo, bồi dưỡng, hợp tác quốc tế để cập nhật tri thức mới, phương pháp giảng dạy, nghiên cứu khoa học hiện đại theo chuẩn quốc tế.
Thứ ba, quốc tế hóa đào tạo. Nhà trường kết hợp mở rộng hợp tác đào tạo với các cơ sở đào tạo, viện nghiên cứu của các tổ chức quốc tế; ưu tiên hợp tác với các cơ sở đào tạo nghệ thuật có danh tiếng của các nền giáo dục phát triển trên thế giới; tranh thủ cơ hội để tiếp cận và nhận chuyển giao công nghệ giáo dục tiên tiến, hiện đại. Đẩy mạnh hợp tác chiến lược với các đối tác truyền thống thông qua thực hiện các thỏa thuận hợp tác đã ký kết; mở rộng và đa dạng hóa quan hệ với các đại học hàng đầu thế giới và tham gia tích cực vào các hoạt động hợp tác với các nước trong khu vực và các tổ chức quốc tế. Thiết lập mạng lưới đối tác quốc tế chuyên về nghệ thuật – giáo dục nghệ thuật trong khu vực và thế giới; Xây dựng chương trình liên kết, trao đổi sinh viên – giảng viên; Thu hút sinh viên quốc tế đến học tại Trường để nâng cao thương hiệu quốc tế của trường.
Thứ tư, tái cấu trúc tổ chức và phát triển đội ngũ để chuyển đổi thành Đại học trọng điểm, chúng tôi xác định rõ các nhiệm vụ tái cấu trúc mang tính đột phá: Nhà trường sẽ xây dựng cơ cấu tổ chức với mô hình đại học đa ngành về Công nghiệp văn hóa và Giáo dục nghệ thuật. Thành lập các đơn vị trọng điểm như Viện Nghiên cứu – Sáng tạo liên ngành, Trung tâm công nghiệp văn hóa, Trường phổ thông Năng khiếu Nghệ thuật. Sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị trên cơ sở hợp nhất các đơn vị chuyên môn, các đơn vị hành chính, dịch vụ. Trên cơ sở đó, xây dựng các đề án thành lập Trường trung học phổ thông năng khiếu, các Trung tâm/Viện nghiên cứu văn hóa nghệ thuật, các Trung tâm thực hành nghệ thuật; sắp xếp lại, sáp nhập, hợp nhất về cơ cấu và nhân lực cho các Khoa chuyên môn, các Phòng chức năng và Trung tâm trong Trường sao cho hợp lý, phù hợp với từng vị trí việc làm.
Cơ sở vật chất là yếu tố quan trọng để đảm bảo chất lượng đào tạo giáo viên nghệ thuật, đặc biệt với các môn học đòi hỏi không gian chuyên biệt như âm nhạc, mỹ thuật và biểu diễn. Đầu tư cải tạo các phòng thực hành âm nhạc, xưởng mỹ thuật, phòng thu âm và sân khấu biểu diễn để đáp ứng tiêu chuẩn đào tạo hiện đại. Trang bị thêm các thiết bị công nghệ hỗ trợ giảng dạy như phần mềm sáng tác nhạc, thiết bị chỉnh sửa hình ảnh và hệ thống âm thanh ánh sáng chuyên nghiệp, tạo ra một phòng học năng khiếu không giống như một phòng học thông thường. Để xây dựng một lớp/phòng thực hành năng khiếu cần yếu tố kỹ thuật và kinh phí để có thể đáp ứng được quy chuẩn đặc thù của phòng học.
Sau khi được UBND thành phố Hà Nội hoàn thiện thủ tục 11.000m2 đất, Nhà trường đã xây dựng lộ trình, trình Bộ Giáo dục và Đào tạo đầu tư xây dựng tòa nhà gồm các lớp học thực hành các môn nghệ thuật. Trong năm 2025, Nhà trường được đầu tư nguồn kinh phí của Bộ Giáo dục và Đào tạo để thực hiện dự án xây dựng và đưa vào sử dụng giảng đường Bộ môn chung và giảng đường đa năng với kinh phí gần 66 tỉ đồng, có diện tích xây dựng là 900m2 với gần 7000m2 mặt sàn xây dựng nhằm tạo ra những không gian học tập mới cho sinh viên các chuyên ngành nghệ thuật. Cải tạo, mở rộng, xây dựng và đầu tư mới các điều kiện tiện nghi về cơ sở vật chất phục vụ cho các hoạt động đào tạo nhằm tăng cường năng lực nghiên cứu, ứng dụng trong lĩnh vực văn hoá, giáo dục nghệ thuật.
Hiện tại, Đảng ủy – BGH Nhà trường đang có Đề án hợp tác với các đối tác để mở các phân hiệu của Trường tại Bắc – Trung – Nam, đây cũng là cách mở rộng diện tích và thu hút đầu tư vào việc phát triển cơ sở hạ tầng. Quá trình này sẽ giúp trường thu thập nguồn lực từ các đối tác và làm giảm chi phí đầu tư cho mở rộng diện tích trường. Hiện trường có cơ sở vật chất thuận lợi để đào tạo sinh viên tại trường. Ngoài ra, Nhà trường liên kết với các đối tác, các công ty, nhà máy bên ngoài để sinh viên có những cơ sở thực hành/thực tế hiện đại sát với ngành nghề đào tạo.
Trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương đã và đang chủ động chuẩn bị các chiến lược về nhân sự, cơ sở vật chất và chương trình đào tạo để thích ứng với khả năng sáp nhập hoặc tổ chức lại mô hình hoạt động. Mục tiêu của chúng tôi là đảm bảo duy trì chất lượng đào tạo giáo viên nghệ thuật, giữ gìn bản sắc văn hóa qua các chuyên ngành đào tạo và đáp ứng tốt yêu cầu của Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018. Nhà trường cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, đồng thời mong nhận được ý kiến đóng góp từ các bên liên quan để hoàn thiện các kế hoạch này.
Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22 tháng 8 năm 2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã xác định mục tiêu quan trọng là tăng cường giáo dục toàn diện, bao gồm cả giáo dục đức, trí, thể, mỹ, nhằm hình thành hệ giá trị con người Việt Nam thời đại mới. Thầy có thể chia sẻ cụ thể hơn về vai trò của Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương trong việc thực hiện mục tiêu này, đặc biệt là trong việc nâng cao năng lực thẩm mỹ và tinh thần nhân văn cho người học, như mục tiêu mà Nhà trường đã đặt ra không?
– Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22 tháng 8 năm 2025 của Bộ Chính trị về “Đột phá phát triển giáo dục và đào tạo” là văn kiện mang tính định hướng chiến lược, khẳng định quyết tâm chính trị trong việc tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động và hiện đại hóa cơ chế quản trị tại các cơ sở giáo dục. Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, giáo dục nghệ thuật có vai trò tiên phong trong việc góp phần xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, có năng lực thẩm mỹ và tinh thần nhân văn. Trước bối cảnh này, Trường ĐHSP Nghệ thuật TW sẽ phải thay đổi để thích ứng với cơ chế quản trị, sự phát triển nhanh chóng của khoa học, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục đào tạo và nghiên cứu.
Về vai trò mà Trường đã có và đang thực hiện theo chủ trương của Nghị quyết 71-NQ/TW: Thực hiện vai trò nhất thể hóa Nghị quyết 71-NQ/TW trong các hoạt động quản lý đào tạo của Trường, đồng thời lồng ghép tinh thần “phát triển toàn diện con người Việt Nam” vào mục tiêu đào tạo giáo viên nghệ thuật. Cập nhật chương trình đào tạo theo hướng gắn với giá trị văn hóa dân tộc và hiện đại; đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên và chuẩn kỹ năng văn hóa – nghệ thuật theo yêu cầu thời kỳ mới.
Cụ thể hóa yêu cầu “xây dựng đội ngũ tri thức có phẩm chất, năng lực, uy tín, sáng tạo” thông qua bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên nghệ thuật; khuyến khích giảng viên nghiên cứu, sáng tác, biểu diễn, triển lãm… là một nhiệm vụ quan trọng của hoạt động khoa học – nghệ thuật. Tổ chức các hoạt động đào tạo giúp sinh viên nhận thức rõ vai trò văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội để các em biết ứng dụng thực hành “đạo đức nghề nghiệp, bản lĩnh văn hóa, trách nhiệm xã hội” vào đời sống.
Với vai trò cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho giáo dục nghệ thuật. Nghị quyết 71-NQ/TW đặt mục tiêu cao cho giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp, trong đó có các cơ sở đào tạo sư phạm đặc thù về nghệ thuật. Trường ĐHSP Nghệ thuật TW là cơ sở chủ lực trong đào tạo giáo viên nghệ thuật (âm nhạc, mỹ thuật) và các ngành/chuyên ngành văn hóa và nghệ thuật ứng dụng. Nhà trường đào tạo được đội ngũ giáo viên mỹ thuật, âm nhạc có năng lực chuyên môn tốt, năng lực thẩm mỹ, tinh thần nhân văn sẽ góp phần không nhỏ trong việc nâng chất lượng giáo dục phổ thông môn nghệ thuật, đáp ứng mục tiêu “100% học sinh biết một nhạc cụ và thành thạo một môn thể thao”. Hơn nữa, đội ngũ này sẽ giúp lan tỏa giá trị nghệ thuật, nhân văn tới các cấp học để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện đúng với tinh thần của Nghị quyết.
Nhà trường cung cấp nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật và công nghiệp văn hóa cho xã hội với đội ngũ các chuyên gia, nghệ sĩ, nhà quản lý, doanh nhân… có tư duy sáng tạo, kỹ năng kinh doanh và khả năng ứng dụng công nghệ để tạo ra các sản phẩm, dịch vụ văn hóa, bản sắc độc đáo mang giá trị kinh tế cao đáp ứng tốt nhu cầu thị trường. Phát triển các ngành nghề hướng tới các ngành/chuyên ngành đang là xu thế toàn cầu như Quản lý nghệ thuật, Công nghệ âm nhạc, Xuất bản âm nhạc, Sản xuất nghệ thuật, Thiết kế sáng tạo, Truyền thông đa phương tiện… mang lại năng lực cạnh tranh quốc tế, giúp Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng có thể tạo ra những sản phẩm văn hóa độc đáo, góp phần vào việc phát triển công nghiệp văn hóa chất lượng cao, đưa hình ảnh đất nước, con người Việt Nam vươn tầm thế giới.
Để thực hiện thắng lợi tinh thần của Nghị quyết 71-NQ/TW, Trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương đặt trọng tâm vào việc đổi mới căn bản và toàn diện chương trình đào tạo. Chương trình đào tạo giáo viên nghệ thuật và các chuyên ngành nghệ thuật ứng dụng được thiết kế lại theo hướng tích hợp mạnh mẽ các yếu tố cốt lõi của thời đại: thẩm mỹ (nâng cao gu thưởng thức và sáng tạo nghệ thuật), sáng tạo (tư duy đột phá), nhân văn (giá trị đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội), công nghệ số (ứng dụng AI, Digital Art, Truyền thông đa phương tiện) và hội nhập quốc tế (chuẩn hóa chương trình, trao đổi sinh viên, giảng viên).
Đổi mới phương pháp giảng dạy, chuyển từ phương pháp truyền thống sang mô hình giảng dạy hiện đại, tập trung vào học tập trải nghiệm (qua các dự án cộng đồng, thực hành nghệ thuật), nghệ thuật thực hành (tăng cường thời lượng thực hành sáng tác, biểu diễn), ứng dụng số (sử dụng công cụ và nền tảng công nghệ trong dạy và học) và giao lưu quốc tế (tạo môi trường cọ xát, nâng cao năng lực cạnh tranh). Mục tiêu là hiện đại hóa giáo dục, giúp người học phát triển toàn diện cả kiến thức chuyên môn và kỹ năng mềm.
Trường ĐHSP Nghệ thuật TW khẳng định vai trò là “đầu mối” trong nghiên cứu khoa học nghệ thuật và chuyển giao công nghệ. Nhà trường tập trung vào các nghiên cứu chuyên sâu về Giáo dục Nghệ thuật trong chương trình giáo dục phổ thông, phát triển văn hóa – nghệ thuật dân tộc và ứng dụng nghệ thuật trong công nghiệp văn hóa. Hoạt động này không chỉ nâng cao năng lực nghiên cứu cho đội ngũ giảng viên mà còn chuyển giao kết quả nghiên cứu vào hệ thống giáo dục quốc dân, từ đó góp phần định hình và nâng cao chất lượng giáo dục nghệ thuật trong toàn hệ thống GD&ĐT.
Là một trường sư phạm đào tạo giáo viên nghệ thuật có vai trò quan trọng đó là lan truyền giá trị thẩm mỹ và tinh thần nhân văn tới học sinh qua hoạt động mỹ thuật, âm nhạc, văn hóa nghệ thuật. Giá trị nhân văn như tôn trọng bản sắc văn hóa, phát triển phẩm chất, đạo đức, hòa hợp, sáng tạo… là mục tiêu cần thiết trong giáo dục hiện đại khi nói đến “giáo dục nhân văn, hiện đại, chất lượng, công bằng”. Nhà trường có thể tổ chức các hoạt động biểu diễn, triển lãm, nghệ thuật cộng đồng, hợp tác quốc tế nhằm phát triển năng lực thẩm mỹ, cảm xúc, nhận thức văn hóa cho người học.
Trường thiết lập mối liên kết với các trường phổ thông, trung tâm giáo dục nghệ thuật, các Sở GD&ĐT để cung cấp chương trình bồi dưỡng, nâng cao năng lực giáo viên phổ thông môn nghệ thuật. Tăng cường liên thông giữa đào tạo sư phạm và đào tạo nghệ sĩ, nhà văn hóa để hình thành đội ngũ “vừa dạy học, vừa sáng tạo nghệ thuật” để nâng cao chất lượng giáo viên và nhân lực cho giáo dục văn hóa – nghệ thuật.
Hiện tại, Thầy đang đảm nhiệm đồng thời hai chức danh Bí thư Đảng ủy và Chủ tịch Hội đồng Trường. Nghị quyết 71-NQ/TW quy định rõ chủ trương “Không tổ chức Hội đồng trường đối với cơ sở giáo dục công lập” và đồng thời “Thực hiện bí thư cấp uỷ kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục”. Xin Thầy cho biết, Nhà trường sẽ triển khai lộ trình cụ thể nào để thực hiện việc bãi bỏ chức năng và tổ chức Hội đồng trường (hoặc chuyển đổi chức năng) nhằm phù hợp với quy định mới này?
– Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị là một quyết sách chiến lược, đặt ra chủ trương đột phá về đổi mới mô hình quản trị trong cơ sở giáo dục công lập, đặc biệt là việc “Không tổ chức Hội đồng trường” và “Thực hiện bí thư cấp uỷ kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục”. Đây là định hướng nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, hướng tới một cơ chế quản lý tinh gọn, thống nhất và hiệu quả hơn. Nhà trường xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm và đã xây dựng một lộ trình chuyển đổi cụ thể để đảm bảo vừa tuân thủ tinh thần Nghị quyết vừa giữ vững sự ổn định.
Trong giai đoạn chuyển tiếp hiện tại, chúng tôi tập trung vào việc tăng cường vai trò của Đảng ủy để tiếp nhận và nâng cao hiệu quả các chức năng cốt lõi từng thuộc thẩm quyền của Hội đồng trường, đồng thời rà soát, điều chỉnh Quy chế làm việc. Hoạt động của Hội đồng trường đang được điều hành theo hướng chuyển tiếp, sẵn sàng các thủ tục cần thiết để chính thức chấm dứt hoạt động. Khi có văn bản hướng dẫn chính thức của Chính phủ hoặc Bộ, ngành, Nhà trường sẽ tiến hành dừng chính thức tổ chức và chức năng của Hội đồng trường theo quy định. Với tinh thần nghiêm túc thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, Nhà trường đã chủ động nghiên cứu, rà soát các quy định hiện hành, đồng thời xây dựng kế hoạch chuyển đổi tổ chức cho phù hợp với yêu cầu mới, theo một lộ trình cụ thể, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và thận trọng, đảm bảo sự nhất quán từ chủ trương đến hành động.
Trước mắt, Nhà trường sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ chủ quản thực hiện đúng tinh thần của Nghị quyết 71 để triển khai đúng lộ trình, đảm bảo tính ổn định, kế thừa và không làm gián đoạn hoạt động. Song song, chúng tôi chú trọng công tác tuyên truyền, thống nhất nhận thức trong toàn trường về mô hình quản trị mới – Bí thư Đảng ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục. Đẩy mạnh vai trò lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của tổ chức Đảng trong mọi mặt hoạt động của Nhà trường, đặc biệt trong công tác nhân sự, tài chính và định hướng phát triển, hướng tới một mô hình quản trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu, từ đó tạo động lực đột phá cho sự phát triển của Nhà trường. Mục tiêu cao nhất là nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị, giúp rút ngắn chu trình ra quyết định, giảm thiểu sự chồng chéo, từ đó tập trung tối đa nguồn lực vào nhiệm vụ cốt lõi là nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học.”…
Quan điểm của thầy về chủ trương sáp nhập các trường đại học khối nghệ thuật?
– Chủ trương sắp xếp lại các trường đại học trong đó có các trường ĐHSP, các trường chuyên sâu về nghệ thuật là một định hướng chiến lược phù hợp với xu thế phát triển giáo dục đại học hiện nay. Mục tiêu của chủ trương này nhằm tinh gọn mạng lưới, nâng cao chất lượng đào tạo và hiệu quả hoạt động của các cơ sở giáo dục đại học. Việc sáp nhập, hợp nhất là một bước đi cần thiết hướng tới việc tập trung để nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Điều đó được thể hiện ở những khía cạnh cụ thể như việc sáp nhập hoặc hợp nhất các trường đại học nghệ thuật sẽ giúp giảm sự phân tán nguồn lực, tránh trùng lặp trong đào tạo, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước. Các trường có thể hợp nhất cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên và chương trình đào tạo, tạo ra môi trường học tập đa dạng và hiện đại hơn. Một trường đại học chuyên sâu với quy mô lớn, cơ sở vật chất hiện đại và đội ngũ giảng viên chất lượng cao sẽ có khả năng cạnh tranh tốt hơn trên bản đồ giáo dục khu vực và quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng với lĩnh vực Văn hóa – Giáo dục nghệ thuật, nơi mà sự sáng tạo và hội nhập văn hóa đóng vai trò cốt lõi.
Trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương có vai trò đặc biệt trong đào tạo Giáo viên nghệ thuật và phát triển nguồn nhân lực sáng tạo. Các chương trình đào tạo Giáo viên Âm nhạc, Mỹ thuật và Nghệ thuật biểu diễn cần được duy trì và phát triển với sự đầu tư xứng đáng tương đương với các ngành thuộc lĩnh vực đặc thù khác. Với đặc thù là trường đào tạo về văn hóa nghệ thuật, Nhà trường mong muốn được phục vụ cho việc phát triển văn hóa, nghệ thuật của đất nước và thành phố Hà Nội để góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, giữ gìn bản sắc dân tộc, đóng góp vào phát triển nguồn nhân lực Công nghiệp văn hóa.
Vì vậy, khi sáp nhập các cơ sở đào tạo giáo dục nghệ thuật, chúng tôi cho rằng cần phải phân định rõ các lĩnh vực đào tạo chuyên sâu về lĩnh vực nghệ thuật. Trong quá trình sáp nhập, cần duy trì tính đặc thù của các ngành văn hóa và giáo dục nghệ thuật. Chương trình đào tạo cần được thiết kế khoa học, đảm bảo cả kiến thức sư phạm và chuyên môn sâu. Việc tích hợp các chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra giữa các trường sáp nhập đòi hỏi quá trình nghiên cứu, điều chỉnh kỹ lưỡng. Đào tạo nghệ thuật không chỉ là đào tạo chuyên môn mà còn là lĩnh vực mang đậm bản sắc văn hóa, có phương pháp giảng dạy, không gian thực hành và cách tiếp cận khác biệt. Cần tăng cường truyền thông về mục tiêu, ý nghĩa và lợi ích của việc sắp xếp lại để tạo sự đồng thuận trong xã hội và trong nội bộ các trường nghệ thuật.
Mỗi trường đào tạo về nghệ thuật có truyền thống, thế mạnh riêng; việc sáp nhập cần được nghiên cứu kỹ, có lộ trình và trên tinh thần hợp tác, tự nguyện. Chúng tôi cho rằng, việc hợp nhất chỉ thực sự có ý nghĩa khi hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển văn hóa nghệ thuật nước nhà, chứ không thể thực hiện cơ học theo mô hình hành chính. Từ thực tiễn hoạt động của Nhà trường, tôi cũng có một số đề xuất kiến nghị để việc sắp xếp đảm bảo hiệu quả nhưng vẫn giữ được đặc thù chuyên môn và chất lượng đào tạo.
Trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương có kinh nghiệm lâu năm trong đào tạo giáo viên nghệ thuật (âm nhạc, mỹ thuật, biểu diễn), với những đặc thù riêng biệt. Việc tham vấn giúp đảm bảo các quyết định sắp xếp phù hợp với thực tiễn, tránh gây gián đoạn hoặc làm mất đi bản sắc chuyên môn. Bộ GD&ĐT cần tổ chức các cuộc tham vấn sâu rộng với các trường đại học sư phạm chuyên ngành và các trường đa ngành liên quan để thu thập ý kiến từ đội ngũ lãnh đạo, giảng viên, sinh viên và các chuyên gia. Lộ trình sắp xếp cần được công bố công khai, minh bạch, với các mốc thời gian rõ ràng, được xây dựng dựa trên đánh giá thực trạng và tiềm năng của từng trường.
Theo tôi, việc thành lập một hội đồng tư vấn chuyên môn với sự tham gia của đại diện các trường nghệ thuật, các nhà giáo dục, nghệ sĩ và chuyên gia để đánh giá tác động và đề xuất mô hình tổ chức phù hợp là rất cần thiết trong giai đoạn này. Trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương đã xây dựng các chương trình đào tạo giáo viên nghệ thuật đáp ứng tốt yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 với các học phần chuyên sâu như sáng tác âm nhạc, hội họa và nghệ thuật biểu diễn. Việc bảo tồn bản sắc chuyên ngành sẽ giúp duy trì chất lượng đào tạo giáo viên nghệ thuật, tránh tình trạng hòa trộn hoặc thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao.
Trong trường hợp sáp nhập, Bộ GD&ĐT cần đảm bảo chuyên biệt về nghệ thuật (âm nhạc, mỹ thuật, biểu diễn) theo cơ cấu của trường đại học mới, với quyền tự chủ tương đối về chương trình đào tạo, ngân sách và cơ sở vật chất. Sau khi sáp nhập, cần quy định rõ trong cơ cấu tổ chức của trường đại học mới được ưu tiên nguồn lực riêng, bao gồm đội ngũ giảng viên chuyên môn cao và cơ sở vật chất phù hợp (phòng thu âm, xưởng mỹ thuật, sân khấu, sân vận động).
Thực tiễn tại Trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương cho thấy, đào tạo nghệ thuật đòi hỏi các không gian đặc thù như phòng thực hành âm nhạc, xưởng vẽ, sân khấu biểu diễn, vốn khác biệt so với cơ sở vật chất của các ngành khác. Nếu sáp nhập mà không đầu tư đủ, chất lượng đào tạo sẽ bị ảnh hưởng, đặc biệt khi Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 yêu cầu giáo viên nghệ thuật phải có kỹ năng thực hành cao. Bộ GD&ĐT cần ưu tiên ngân sách để duy trì và nâng cấp cơ sở vật chất chuyên biệt cho đào tạo nghệ thuật, đồng thời có chính sách hỗ trợ các trường trong giai đoạn chuyển đổi với những giải pháp cụ thể là xây dựng quỹ đầu tư quốc gia cho giáo dục nghệ thuật, hỗ trợ các trường nâng cấp cơ sở vật chất trong 5 – 10 năm tới. Cho phép các trường được sử dụng ngân sách sáp nhập để đầu tư vào cơ sở vật chất, các phòng thực hành, công nghệ hỗ trợ giảng dạy (như phần mềm sáng tác, thiết bị thực tế ảo), và cơ sở vật chất phải được đa năng hóa.
Các chương trình đào tạo giáo viên nghệ thuật hiện nay của Nhà trường đã được điều chỉnh để đáp ứng yêu cầu của Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 với các học phần về tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo và giáo dục tích hợp. Tuy nhiên, việc kết hợp quá nhiều lĩnh vực trong một chương trình chung có thể làm giảm tính chuyên sâu, gây khó khăn cho giáo viên khi giảng dạy các môn nghệ thuật ở trường phổ thông. Bộ GD&ĐT nên hướng dẫn các trường xây dựng chương trình đào tạo linh hoạt, kết hợp yếu tố liên ngành giữa nghệ thuật và các lĩnh vực khác nhưng vẫn duy trì các chuyên ngành sâu như đào tạo giáo viên âm nhạc, mỹ thuật.
Nhà trường nhận thấy quá trình sáp nhập có thể gây ra lo ngại về việc làm, thay đổi chương trình học hoặc điều kiện làm việc. Ví dụ, giảng viên nghệ thuật cần được bồi dưỡng để thích nghi với mô hình đào tạo mới, trong khi sinh viên cần được đảm bảo về quyền lợi học tập và cơ hội việc làm sau tốt nghiệp. Vì vậy, Bộ GD&ĐT cần có chính sách hỗ trợ cụ thể cho đội ngũ giảng viên, cán bộ và sinh viên trong giai đoạn chuyển đổi, bao gồm đào tạo lại, đảm bảo quyền lợi và ổn định tâm lý. Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên môn miễn phí cho giảng viên, tập trung vào kỹ năng sư phạm tích hợp và sử dụng công nghệ trong giảng dạy. Đảm bảo quyền lợi cho sinh viên đang học tại các trường bị sáp nhập như giữ nguyên chương trình đào tạo hoặc hỗ trợ chuyển đổi sang các chương trình tương đương. Cung cấp gói hỗ trợ tài chính hoặc tái định hướng nghề nghiệp cho cán bộ, giảng viên có thể bị ảnh hưởng bởi việc sắp xếp lại.
Thay vì sáp nhập ngay, Bộ GD&ĐT có thể triển khai giai đoạn thí điểm hợp tác giữa các trường sư phạm nghệ thuật, các trường nghệ thuật và các trường đa ngành để đánh giá hiệu quả và rút kinh nghiệm trước khi thực hiện tổ chức lại hoàn toàn thông qua các hoạt động như triển khai các dự án hợp tác liên trường, như tổ chức các chương trình đào tạo chung, chia sẻ cơ sở vật chất hoặc xây dựng các trung tâm nghiên cứu nghệ thuật. Đánh giá kết quả thí điểm sau 2-3 năm để quyết định mô hình tổ chức phù hợp nhất.
Trường ĐHSP Nghệ thuật TW là Trường đại học có kinh nghiệm lâu năm trong đào tạo văn hóa nghệ thuật với đội ngũ giảng viên chất lượng cao, các chương trình đào tạo nghệ thuật đạt tiêu chuẩn kiểm định chất lượng. Bộ GD&ĐT nên có chiến lược phát triển cho các cơ sở đào tạo ngành đặc thù với các trường có bề dày lịch sử và uy tín trong đào tạo nghệ thuật như Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương. Để chuẩn bị cho quá trình sắp xếp và phát triển giáo dục nghệ thuật, Nhà nước cần tiếp tục ưu tiên đầu tư cho giáo dục nghệ thuật, không chỉ trong đào tạo giáo viên mà còn trong nghiên cứu, sáng tạo và giao lưu văn hóa quốc tế. Điều này sẽ giúp nâng cao vị thế của các trường nghệ thuật trong bối cảnh hội nhập. Chỉ định một số trường nghệ thuật làm trung tâm đào tạo và nghiên cứu trọng điểm với nguồn lực đầu tư ưu tiên để phát triển các mô hình đào tạo tiên tiến.
Xin cảm ơn thầy về những chia sẻ tâm huyết. Chúc Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương tiếp tục phát triển, giữ vững vị thế đầu ngành trong lĩnh vực sư phạm nghệ thuật.
Đào Mỹ Linh
Bài viết khác
