Hội thảo Khoa học Quốc gia với chủ đề “Bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Đồng bằng sông Hồng trong kỷ nguyên số”

Sáng ngày 16/5/2025, Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Thái Bình phối hợp cùng Câu lạc bộ Khối trường đào tạo Văn hóa Nghệ thuật thuộc Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam tổ chức Hội thảo Khoa học Quốc gia với chủ đề “Bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Đồng bằng sông Hồng trong kỷ nguyên số”.

Lãnh đạo các trường thành viên Câu lạc bộ Khối trường đào tạo Văn hóa – Nghệ thuật tham dự Hội thảo Khoa học Quốc gia “Bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Đồng bằng sông Hồng trong kỷ nguyên số”

Tham dự Hội thảo, có các vị khách mời đến từ Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam; lãnh đạo một số cơ sở giáo dục đại học như: Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp, Trường Đại học Hạ Long; lãnh đạo các trường thành viên Câu lạc bộ Khối trường đào tạo Văn hóa Nghệ thuật: Trường ĐHSP Nghệ thuật TW; Trường Đại học VHNT Quân đội; Trường ĐHSP – Đại học Đà Nẵng; Trường Đại học Đồng Tháp; Trường Đại học Thủ Dầu Một; Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa; Trường Đại học Hùng Vương, Phú Thọ; Trường Đại học Tân Trào; Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Hà Nội; Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc; Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Tây Bắc; Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Thái Bình; Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An; Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Nam Định; Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nguyễn Du, Hà Tĩnh; Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Tp. Hồ Chí Minh. Về phía Trường ĐHSP Nghệ thuật TW, có NGƯT.PGS.TS. Đào Đăng Phượng, Chủ tịch Hội đồng Trường – Chủ nhiệm Câu lạc bộ Khối các trường đào tạo Văn hóa Nghệ thuật và cán bộ, giảng viên Nhà trường tham dự Hội thảo.

Toàn cảnh Hội thảo

Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa của đồng bằng sông Hồng – cái nôi của nền văn minh lúa nước Việt Nam, nơi lưu giữ và hun đúc nên bản sắc văn hóa dân tộc qua hàng nghìn năm lịch sử, đặt ra những cơ hội và thách thức mới, đòi hỏi có những cách tiếp cận sáng tạo và phù hợp với xu thế thời đại. Chính vì vậy, Hội thảo lần này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là diễn đàn để các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý cùng thảo luận, chia sẻ các giải pháp bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Đồng bằng sông Hồng phù hợp với bối cảnh hiện nay. Hội thảo cũng hướng tới việc đề xuất những cơ chế, mô hình, chính sách và giải pháp ứng dụng công nghệ số hiệu quả, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát huy sức mạnh văn hóa, con người Việt Nam trong sự nghiệp phát triển đất nước bền vững.

PGS.TS. Đào Đăng Phượng – Chủ nhiệm CLB Khối trường đào tạo Văn hóa Nghệ thuật – phát biểu khai mạc Hội thảo

Phát biểu khai mạc Hội thảo, NGƯT.PGS.TS. Đào Đăng Phượng, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐHSP Nghệ thuật TW – Chủ nhiệm Câu lạc bộ Khối trường đào tạo Văn hóa Nghệ thuật – nhấn mạnh: Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định rõ quan điểm: “Phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội”, đồng thời đặt ra yêu cầu phải “khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”. Trong bối cảnh đó, việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa – đặc biệt là di sản văn hóa vùng Đồng bằng sông Hồng, cái nôi của nền văn minh lúa nước Việt Nam – trở nên hết sức cấp thiết và có ý nghĩa sâu sắc.

Chủ nhiệm Câu lạc bộ Khối trường đào tạo Văn hóa Nghệ thuật khẳng định trong thời đại chuyển đổi số, công nghệ đang mở ra nhiều cơ hội mới cho công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa. Việc ứng dụng công nghệ số cho phép chúng ta lưu trữ, số hóa, phục dựng và phổ biến di sản một cách khoa học, hiệu quả và sống động hơn. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để tăng cường kết nối, hợp tác, chia sẻ thông tin giữa các địa phương, quốc gia và nền văn hóa. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, PGS.TS. Đào Đăng Phượng cũng chỉ rõ các thách thức không nhỏ mà chúng ta đang đối mặt: nguy cơ mai một hoặc biến đổi các giá trị văn hóa truyền thống; thiếu hụt nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao về công nghệ trong lĩnh vực di sản; và vấn đề cân bằng giữa bảo tồn với phát triển trong tiến trình đô thị hóa, công nghiệp hóa hiện nay.

PGS.TS. Đào Đăng Phượng bày tỏ tin tưởng rằng, với sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành cùng các tham luận có giá trị, Hội thảo sẽ đạt được những kết quả thiết thực, đóng góp vào công cuộc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc trong thời kỳ chuyển đổi số.

Hội thảo Khoa học Quốc gia “Bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Đồng bằng sông Hồng trong kỷ nguyên số” đã nhận được hơn 70 bài viết khoa học chất lượng cao từ các tác giả có uy tín trong lĩnh vực nghiên cứu văn hóa, di sản và công nghệ số. Trong đó, có 06 tham luận được trực tiếp thảo luận trong hai phiên của Hội thảo, đó là các tham luận: Một thoáng nhận diện di sản văn hóa đồng bằng sông Hồng từ xó làng ở Thái Bình (NNC Nguyễn Thanh), Một số vấn đề đặt ra từ Múa rối nước Thái Bình (TS. Nguyễn Văn Định – Trường ĐHSP Nghệ thuật TW), Bảo tồn, phát triển bền vững di sản thế giới vùng đồng bằng sông Hồng trong bối cảnh chuyển đổi số: Bài học kinh nghiệm trên thế giới (PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Thảo – Trường ĐHSP Nghệ thuật TW), Văn hóa sông Hồng và vấn đề công nghiệp văn hóa (PGS.TS. Phạm Thành Hưng), Giảng dạy nghệ thuật Chèo cho sinh viên trong thời đại số: cơ hội và thách thức khi kết hợp truyền thống và công nghệ (TS. Đặng Thị Lan – Trường ĐHSP Nghệ thuật TW), Ứng dụng công nghệ số trong lưu trữ, bảo tồn các loại hình nghệ thuật vùng đồng bằng sông Hồng (Đại tá, Nhạc sĩ Nguyễn Mai Kiên – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội). Sự đóng góp của các cơ sở giáo dục trong và ngoài Câu lạc bộ Khối trường Đào tạo Văn hóa – Nghệ thuật đã tạo nên một diễn đàn học thuật phong phú, thúc đẩy sự phát triển chung của ngành. Các bài viết không chỉ phong phú về số lượng mà còn đa dạng về nội dung, kết hợp hài hòa giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn, giữa cách tiếp cận truyền thống và hiện đại với những luận điểm sắc bén, dẫn chứng phong phú và đề xuất giải pháp đột phá, ứng dụng công nghệ số một cách sáng tạo trong bảo tồn di sản, đồng thời không quên nhấn mạnh vai trò của cộng đồng – chủ thể sáng tạo và gìn giữ di sản. Đây thực sự là nguồn tư liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu, sinh viên, học viên và những người quan tâm đến lĩnh vực bảo tồn di sản văn hóa.

Tham gia Hội thảo lần này, Trường ĐHSP Nghệ thuật TW đã thể hiện sự đóng góp nổi bật qua nhiều tham luận nghiên cứu có giá trị thực tiễn và học thuật sâu sắc. Trường đã gửi hơn 30 bài viết chất lượng và có 03 tham luận báo cáo trực tiếp tại Hội thảo. Những đóng góp này là minh chứng cho sự đầu tư nghiêm túc trong nghiên cứu khoa học cũng như nỗ lực của Trường ĐHSP Nghệ thuật TW trong việc bắt nhịp với xu thế công nghệ và chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo tồn di sản văn hóa.

Nguyễn Văn Định – Phó hiệu trưởng Trường ĐHSP Nghệ thuật TW – trình bày tham luận “Một số vấn đề đặt ra từ Múa rối nước Thái Bình”

Trong tham luận “Một số vấn đề đặt ra từ Múa rối nước Thái Bình”, TS. Nguyễn Văn Định – Phó Hiệu trưởng Trường ĐHSP Nghệ thuật TW – đã khẳng định về giá trị của Múa rối nước với vai trò là một loại hình văn hóa dân gian đặc sắc của người Việt vùng Châu thổ sông Hồng. Là sản phẩm của làng Việt châu thổ, múa rối nước mang trong nó, hay nói cách khác là phản ánh đậm nét làng Việt từ cơ sở sinh thái tự nhiên đến văn hóa xã hội. Từ đó, tác giả cũng nêu ra một số thách thức, hạn chế hiện nay đối với loại hình nghệ thuật dân gian này, đó là nguy cơ thiếu đội ngũ kế cận, thiếu sự quan tâm của thế hệ trẻ hay quá trình đô thị hóa tác động tới không gian nông thôn dẫn đến khó khăn cho việc bảo tồn, phát huy loại hình văn hóa dân gian đặc sắc này.

PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Thảo – Trưởng khoa VHNT, Trường ĐHSP Nghệ thuật TW trình bày tham luận

Tham luận Bảo tồn, phát triển bền vững di sản thế giới vùng đồng bằng sông Hồng trong bối cảnh chuyển đổi số: Bài học kinh nghiệm trên thế giới  của PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Thảo – Trưởng khoa Văn hóa Nghệ thuật, Trường ĐHSP Nghệ thuật TW – tập trung vào việc hệ thống hóa thông tin về di sản văn hóa Đồng bằng sông Hồng từ nhiều góc độ: điều kiện tự nhiên, dân cư, các loại hình di sản cụ thể…tạo nên bức tranh toàn diện về văn hóa của vùng đất này. Từ đó, tác giả đề xuất giải pháp số hóa di sản và liên kết giữa địa phương với Trung ương, thể hiện được tầm nhìn về bảo tồn và phát triển văn hóa trong bối cảnh hiện nay.

TS. Đặng Thị Lan – giảng viên Trường ĐHSP Nghệ thuật TW trình bày tham luận

TS. Đặng Thị Lan – giảng viên Trường ĐHSP Nghệ thuật TW – thông qua tham luận Giảng dạy nghệ thuật Chèo cho sinh viên trong thời đại số: cơ hội và thách thức khi kết hợp truyền thống và công nghệ đã cho thấy việc tích hợp công nghệ số vào giảng dạy nghệ thuật Chèo mang lại nhiều cơ hội trong việc nâng cao chất lượng đào tạo, mở rộng khả năng tiếp cận nghệ thuật truyền thống cho người học. Đồng thời cũng chỉ ra nhiều thách thức trong quá trình thực hiện hoạt động này, đặc biệt là về hạ tầng kỹ thuật, năng lực công nghệ và sự lo ngại mất đi giá trị bản sắc. Tác giả bài viết cũng bày tỏ sự tin tưởng rằng với chiến lược triển khai phù hợp và có định hướng, công nghệ số hoàn toàn có thể trở thành công cụ hỗ trợ hiệu quả cho việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật Chèo trong môi trường giáo dục hiện đại.

Hội thảo Khoa học Quốc gia với chủ đề “Bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Đồng bằng sông Hồng trong kỷ nguyên số” đã thành công tốt đẹp. Các tham luận và ý kiến trao đổi tại Hội thảo đã làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn trong công tác bảo tồn di sản văn hóa, đồng thời mở ra các hướng tiếp cận mới trong bối cảnh chuyển đổi số. Những nội dung được trình bày là cơ sở quan trọng để các cơ sở đào tạo và nghiên cứu trong lĩnh vực Văn hóa – Nghệ thuật tiếp tục hoàn thiện chiến lược phát triển, nâng cao chất lượng đào tạo và thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong bảo tồn di sản. Qua đó, góp phần bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của văn hóa trong thời đại số.

Toàn thể đại biểu dự Hội thảo “Bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Đồng bằng sông Hồng trong kỷ nguyên số”

Đại biểu Trường ĐHSP Nghệ thuật TW chụp hình lưu niệm tại Hội thảo

                                                                                                      BBT