Học viên K15 – LL & PPDH Âm nhạc

MỞ ĐẦU

Việc học piano từ lâu đã được công nhận là một phương pháp giáo dục toàn diện, mang lại nhiều lợi ích cả về mặt trí tuệ lẫn tinh thần cho học sinh. Đặc biệt, đối với nhóm học sinh từ 12 đến 15 tuổi, học piano không chỉ giúp các em phát triển kỹ năng âm nhạc mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và cải thiện kỹ năng xã hội.

Trong giai đoạn từ 12 đến 15 tuổi, học sinh thường có khả năng tập trung tốt hơn và phát triển tư duy logic một cách rõ rệt. Việc học piano đòi hỏi sự kiên nhẫn, kỷ luật và sự tập trung cao độ, giúp các em rèn luyện những kỹ năng này một cách tự nhiên. Các em được tiếp xúc với các bản nhạc có độ khó tăng dần, từ đó phát triển kỹ thuật chơi đàn một cách toàn diện. Bên cạnh đó, học sinh còn được học cách cảm thụ âm nhạc, hiểu và biểu đạt các cảm xúc qua từng nốt nhạc, giúp làm phong phú thêm đời sống tinh thần.

Không chỉ dừng lại ở việc phát triển kỹ năng âm nhạc, học piano còn giúp các em nâng cao khả năng giao tiếp và tự tin trước đám đông. Thông qua các buổi biểu diễn và tham gia các cuộc thi, học sinh được rèn luyện kỹ năng trình diễn, làm quen với ánh đèn sân khấu và cải thiện khả năng giao tiếp. Những trải nghiệm này không chỉ giúp các em phát triển sự tự tin mà còn rèn luyện tính kiên trì và khả năng đối mặt với áp lực.

Hơn nữa, việc học piano còn giúp các em mở rộng kiến thức và hiểu biết về nhiều thể loại âm nhạc khác nhau, từ nhạc cổ điển đến nhạc hiện đại. Sự đa dạng này không chỉ giúp các em phát triển gu thẩm mỹ mà còn tạo nền tảng vững chắc cho việc học tập và phát triển nghệ thuật trong tương lai. Để hiểu rõ hơn về những lợi ích mà việc học piano mang lại cho học sinh từ 12 đến 15 tuổi, hãy cùng xem xét các khía cạnh cụ thể của quá trình này.

I. PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ÂM NHẠC

1. Phát triển kỹ năng chơi đàn

Ở độ tuổi từ 12 đến 15, các em có khả năng tập trung cao hơn và duy trì sự chú ý trong thời gian dài hơn so với khi các em còn nhỏ tuổi. Điều này giúp các em dễ dàng tiếp thu các kỹ thuật chơi piano phức tạp và luyện tập hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, các em cũng bắt đầu hiểu và cảm nhận sâu sắc hơn về các cảm xúc trong âm nhạc. Các em có thể biểu đạt những cảm xúc này qua cách chơi, làm cho bản nhạc trở nên sống động và có hồn hơn. Khả năng tập trung và biểu đạt cảm xúc qua âm nhạc không chỉ cải thiện kỹ năng chơi piano mà còn hỗ trợ phát triển toàn diện về tinh thần và cảm xúc cho các em. Hơn nữa, các em cũng bắt đầu phát triển khả năng sáng tạo khi thử nghiệm với các phong cách và kỹ thuật chơi khác nhau, từ đó tạo nên dấu ấn cá nhân trong từng tác phẩm.

2. Phát triển tai nghe

Học piano giúp các em phát triển tai nghe âm nhạc. Các bài học nhạc lý và tác phẩm mang đến sự hiểu biết về cấu trúc của bản nhạc và cách thể hiện trên nhạc cụ. Sự hiểu biết này tạo nên nền tảng kiến thức làm căn cứ, định hướng giúp các em có thể tự nghe và so sánh với âm nhạc của chính mình khi diễn tấu. Mức độ tai nghe âm nhạc đầu tiên là phân biệt sự đúng sai, còn sau đó sẽ ngày càng phát triển nâng cao bằng việc phân biệt sự hay hoặc chưa hay của từng đoạn nhạc nhỏ trong tác phẩm, và sự hay hoặc chưa hay của toàn bộ tác phẩm. Việc luyện tập nhiều lần một đoạn nhạc nhất định để đạt được sự hoàn chỉnh, đúng nhịp cũng giúp các em rèn luyện tăng cường khả năng tập trung, sự kiên nhẫn tỉ mỉ lắng nghe từng chi tiết nhỏ cho tai nghe âm nhạc. Ngoài ra, việc tham gia các bài tập nghe nhạc và phân tích âm nhạc cũng giúp các em phát triển khả năng nhận biết các yếu tố âm nhạc phức tạp hơn, từ đó tăng cường sự nhạy bén và tinh tế trong cảm nhận âm nhạc.

3. Phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc

Việc tiếp xúc hàng ngày với âm nhạc piano phong phú, giàu màu sắc giúp cho các em cảm nhận giai điệu, âm sắc, âm lượng và nhịp điệu ngày càng rõ nét hơn. Từ cảm nhận được những cái hay, nét đẹp cấu tạo nên bản nhạc sẽ dần dần thấu hiểu được những điều mà tác giả gửi gắm trong âm nhạc của bản thân khi sáng tác. Hơn nữa, quá trình này cũng giúp các em phát triển khả năng phân tích và đánh giá tác phẩm âm nhạc một cách tinh tế. Thông qua việc lắng nghe và thực hành các bản nhạc, các em sẽ học cách nhận biết và phân biệt các yếu tố âm nhạc như hòa thanh, cấu trúc và phong cách biểu diễn. Điều này không chỉ giúp các em cảm nhận sâu sắc hơn về âm nhạc mà còn tạo nền tảng vững chắc cho việc học tập và nghiên cứu âm nhạc trong tương lai. Việc hiểu rõ và cảm thụ âm nhạc còn giúp các em hình thành gu thẩm mỹ riêng, từ đó phát triển sự sáng tạo và khả năng biểu đạt nghệ thuật

4. Phát triển kỹ năng biểu diễn

Các em thường được tạo điều kiện tham gia các buổi biểu diễn và các cuộc thi tài năng. Những trải nghiệm này giúp các em làm quen với ánh đèn sân khấu và nâng cao kỹ năng trình diễn. Qua những lần biểu diễn trước khán giả, các em sẽ cảm thấy thoải mái hơn và tự tin hơn khi chơi piano trước đám đông. Kinh nghiệm thực tế này không chỉ giúp các em phát triển khả năng âm nhạc mà còn xây dựng sự tự tin, điều rất cần thiết cho sự phát triển cá nhân và nghệ thuật.

Việc tham gia các buổi biểu diễn còn rèn luyện cho học viên khả năng kiểm soát căng thẳng và áp lực. Khi phải đối mặt với sự chú ý của khán giả và yêu cầu phải thể hiện một cách tốt nhất, các em học cách giữ bình tĩnh và tập trung vào nhiệm vụ của mình. Kỹ năng này không chỉ hữu ích trong biểu diễn âm nhạc mà còn có thể áp dụng trong nhiều tình huống khác trong cuộc sống, giúp các em đối mặt với thử thách một cách tự tin và hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, thông qua các buổi biểu diễn, học viên còn được học cách làm việc nhóm và phối hợp với những người khác khi biểu diễn trong dàn nhạc hoặc nhóm nhạc. Kỹ năng làm việc nhóm này giúp các em hiểu rõ hơn về sự phối hợp, lắng nghe và phản hồi, từ đó cải thiện kỹ năng giao tiếp và hợp tác. Những trải nghiệm này không chỉ giúp các em trở thành những nghệ sĩ toàn diện mà còn phát triển kỹ năng sống quan trọng, chuẩn bị cho sự phát triển toàn diện trong tương lai.

II. GÓP PHẦN HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH TỐT

1. Kiên nhẫn và kỷ luật

Quá trình luyện tập giúp trẻ rèn luyện sự kiên nhẫn vì cần nhiều thời gian và nỗ lực để thành thạo kỹ thuật. Việc đối mặt với các thử thách trong luyện tập giúp trẻ không dễ dàng bỏ cuộc. Lịch trình luyện tập đều đặn cũng giúp trẻ phát triển tính kỷ luật. Việc đối mặt với các thử thách trong luyện tập giúp trẻ phát triển tính kiên định và không dễ dàng bỏ cuộc. Khi đạt được những thành tựu, trẻ sẽ cảm thấy tự hào và có lòng tự trọng cao. Học piano cũng yêu cầu trẻ phải chịu trách nhiệm về quá trình luyện tập và sự tiến bộ của bản thân, giúp phát triển tinh thần trách nhiệm.

2. Sự tự tin

Phát triển sự tự tin trong giao tiếp với bạn bè, nhà trường và quan hệ xã hội. Một hoạt động quan trọng trong việc học âm nhạc nói chung và học piano nói riêng đó là biểu diễn những tác phẩm đã học được thành thạo. Sau khi học viên từ 12 đến 15 tuổi học tốt được một số tác phẩm hay ở trình độ dễ, vừa phải, khó tương ứng với năng lực bản thân, các em luôn được khuyến khích diễn tấu bản nhạc đó trước khán giả. Ban đầu có thể khán giả là các thành viên trong gia đình, sau đó mở rộng hơn là một số bạn bè quen thuộc để các “nghệ sĩ nhỏ tuổi” dễ dàng vượt qua cảm giác sợ hãi, vững tâm thể hiện tốt phần trình diễn của mình. Giáo viên luôn đồng hành với hoạt động biểu diễn của các em để hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm, động viên, khen ngợi. Quá trình này lặp đi lặp lại nhiều lần giúp cho các em ngày càng quen thuộc, vui vẻ, tự tin hơn khi giao tiếp với mọi người. Và ngược lại, sau khi được nghe những lần biểu diễn, sự công nhận, quý mến của khán giả là gia đình, bạn bè, mọi người đối với các em tăng lên làm cho việc giao tiếp, tương tác giữa “nghệ sĩ nhỏ tuổi” và mọi người ngày càng trở nên tốt đẹp hơn.

3. Sự tỉ mỉ, chi tiết

Trong quá trình luyện tập, trẻ cần tập trung vào các chi tiết nhỏ trong bản nhạc như nốt, nhịp, tốc độ và biểu cảm. Việc chú ý đến những yếu tố này giúp trẻ phát triển tính cẩn thận và kỹ lưỡng. Hơn nữa, khi khắc phục và cải thiện các phần khó của bài nhạc, trẻ phải rèn luyện tính tỉ mỉ để đạt được sự hoàn hảo trong biểu diễn. Tính tỉ mỉ này không chỉ giúp trẻ trong việc học piano mà còn có ích trong nhiều khía cạnh khác của cuộc sống, giúp trẻ hoàn thành công việc một cách chính xác và hiệu quả hơn.

III. GÓP PHẦN NÂNG CAO THẨM MỸ

Học piano yêu cầu trẻ phát triển tố chất thẩm mỹ ở mức cao hơn so với nhiều thể loại âm nhạc có lời vì không có lời ca làm hướng dẫn. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là trẻ không thể cảm nhận được vẻ đẹp của bản nhạc. Ngược lại, trẻ phát huy trí tưởng tượng qua việc lắng nghe các giai điệu, tiết tấu và hòa thanh. Nhờ đó, trẻ có thể cảm nhận và đánh giá cái hay, cái đẹp của tác phẩm.

Hơn nữa, việc tiếp xúc với nhiều thể loại và phong cách âm nhạc khác nhau giúp trẻ mở rộng kiến thức và hiểu biết về âm nhạc. Từ nhạc cổ điển đến nhạc hiện đại, từ các tác phẩm của Mozart, Beethoven đến những nhạc phẩm đương đại, các em sẽ hiểu được phong cách của từng tác giả, biết đánh giá sự đa dạng, tính chất của các tác phẩm qua các thời kỳ lịch sử âm nhạc. Từ đó hình thành gu thẩm mỹ thưởng thức và học tập nghệ thuật riêng của mình.

KẾT LUẬN

Việc học piano mang lại nhiều lợi ích toàn diện cho học sinh từ 12 đến 15 tuổi. Trước hết, học piano giúp phát triển kỹ năng âm nhạc, bao gồm khả năng chơi đàn, tai nghe và cảm thụ âm nhạc. Những kỹ năng này không chỉ nâng cao khả năng biểu diễn mà còn hỗ trợ phát triển tư duy logic và khả năng tập trung.

Học piano còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách. Quá trình luyện tập đòi hỏi sự kiên nhẫn, kỷ luật và tính tỉ mỉ, giúp học sinh rèn luyện những phẩm chất này một cách tự nhiên. Thông qua các buổi biểu diễn và cuộc thi, học sinh cũng phát triển sự tự tin và khả năng giao tiếp, đồng thời học cách đối mặt với áp lực và kiểm soát căng thẳng.

Ngoài ra, học piano mở rộng kiến thức và hiểu biết về nhiều thể loại âm nhạc khác nhau, từ nhạc cổ điển đến nhạc hiện đại. Sự đa dạng này không chỉ giúp học sinh phát triển gu thẩm mỹ mà còn tạo nền tảng vững chắc cho việc học tập và nghiên cứu âm nhạc trong tương lai.

Tóm lại, học piano không chỉ là một hoạt động giải trí mà còn là một phương pháp giáo dục toàn diện, mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển toàn diện của học sinh.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Minh Anh (2008), Sự phát triển nghệ thuật piano Việt Nam, luận án tiến sĩ Nghệ thuật học, Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, Hà Nội.
2. Lê Văn Hồng (2004), Tâm lý lứa tuổi và tâm lý học sư phạm, Nxb Đại học Sư phạm Hà Nội.
3. Phan Trọng Ngọ (2005), Bài tập và nghiên cứu để dạy học đàn Piano, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh.
4. Phạm Thành Nghị (2013), Tâm lý học giáo dục, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
5. Nguyễn Thị Thuý (2023), Dạy học piano cho học sinh tại trung tâm năng khiếu Âu Cơ – Huyện Quốc Oai, Hà Nội, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung Ương.