Học viên Cấn Việt Bắc
Khóa 11 thạc sĩ Quản lý văn hóa
Cộng đồng có vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng thị trấn Đà Bắc đạt chuẩn đô thị văn minh. Bằng phương pháp khảo sát tác giả bài viết đã khẳng định cộng đồng chính trị và cộng đồng tổ chức xã hội góp phần vào việc xây dựng chuẩn đô thị văn minh hiện nay. Để đạt được hiệu quả cần có sự phối hợp chặt chẽ của các tổ chức cộng đồng trên địa bàn của thị trấn Đà Bắc, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình.
1. Cộng đồng chính trị
Phối kết hợp cùng Ban Chỉ đạo phong trào của thị trấn là Ủy ban MTTQ Việt Nam và các đoàn thể triển khai thực hiện tốt Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; tuyên truyền vận động hội viên, đoàn viên thực hiện tốt Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị. Triển khai thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội và Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về ban hành quy định về việc MTTQ Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, công tác trật tự đô thị, vệ sinh môi trường…
* Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thị trấn Đà Bắc
Ủy ban MTTQ Việt Nam thị trấn Đà Bắc có vai trò quan trọng như: Chủ trì, triển khai thực hiện tốt Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Ủy ban MTTQ luôn chú ý nâng cao hiệu quả tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân, củng cố và phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Ủy ban MTTQ thị trấn đã phối hợp với UBND thị trấn, các ban, ngành, đoàn thể tuyên truyền vận động cán bộ, nhân dân thị trấn chấp hành, thực hiện tốt các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước, các chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ ở từng giai đoạn cụ thể (ví dụ giai đoạn phòng, chống đại dịch Covid-19: Tuyên truyền để người dân thực hiện nghiêm mệnh lệnh giãn cách xã hội, thực hiện Thông điệp 5K); Đặc biệt, do hoàn cảnh riêng của khu dân cư, việc tuyên truyền vận động xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân rất chú trọng ở đồng bào dân tộc thiểu số, Ban Thường trực MTTQ thị trấn Đà Bắc đã hướng dẫn, phối hợp với các tổ chức thành viên để thực hiện các đợt tuyên truyền, vận động bà con dân tộc, các tôn giáo trên địa bàn thực hiện tốt nhiều hoạt động chính trị như Ngày hội văn hóa các dân tộc Việt Nam (19/4), Đại lễ Phật đản và Lễ Giáng sinh… phù hợp với tôn giáo, tín ngưỡng và phong tục tập quán trên tinh thần vui tươi, đoàn kết, chu đáo, an toàn, đúng pháp luật. Phát huy tinh thần sáng tạo, tự quản của nhân dân, triển khai các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, trong đó trọng điểm là Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH” gắn với xây dưng thị trấn Đà Bắc đạt chuẩn văn minh đô thị.
* Hội Nông dân thị trấn Đà Bắc
Là một thị trấn vùng cao, thành phần chủ yếu của cư dân vẫn là nông dân chiếm đa số nên vai trò của Hội Nông dân thị trấn được đánh giá khá cao. Hội đã tham mưu với Ban Chỉ đạo phong trào, tiếp tục triển khai thực hiện Kết luận số 61-KL/TW về Đề án “Nâng cao vai trò, trách nhiệm của Hội nông dân Việt Nam trong phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới và xây dựng giai cấp nông dân Việt Nam giai đoạn 2010 - 2020” ngày 03/12/2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng. Hội đã đóng vai trò tuyên truyền, phổ biến các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, phối hợp với các cấp, các hội để tổ chức các lớp chuyển giao khoa học kỹ thuật cho hội viên. Thực hiện công tác trật tự đô thị, vệ sinh môi trường trên tuyến đường tự quản.
* Hội Liên hiệp Phụ nữ thị trấn Đà Bắc
Đây cũng là một tổ chức quan trọng do vai trò của phụ nữ trong gia đình, xã hội ngày một được nâng cao. Hội phụ nữ thị trấn đã chú trọng xây dựng tổ chức hội để đoàn kết giúp đỡ nhau cùng phát triển sản xuất, giảm nghèo. Cụ thể, hội đã phối hợp với Trung tâm học tập cộng đồng thị trấn, Trung tâm giáo dục nghề nghiệp huyện Đà Bắc, các doanh nghiệp tổ chức dạy nghề cho hội viên, tín chấp cho hội viên vay vốn để phát triển kinh tế, thực hiện Phong trào “Phụ nữ tích cực học tập, lao động, sáng tạo”, “Xây dựng gia đình bình đẳng, hạnh phúc”, duy trì Phong trào “5 không 3 sạch” với các tiêu chí cụ thể gần gũi, gắn bó với đời sống hội viên: Không đói nghèo, không có trẻ suy sinh dưỡng, không sinh con thứ ba trở lên, không có bạo lực gia đình, không vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội, sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ. Phối hợp tổ chức được các buổi tư vấn về các biện pháp tránh thai an toàn và phòng, chống các bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, chăm sóc sức khoẻ tiền hôn nhân và phụ nữ sau sinh. Tín chấp với ngân hàng chính sách xã hội vay vốn, huy động hội viên nuôi lợn nhựa tiết kiệm tại chi hội nhằm giúp đỡ hội viên khó khăn vay vốn không lãi xuất để có thêm động lực vượt khó.
* Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thị trấn Đà Bắc
Đây là lực lượng nòng cốt trong hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao, trật tự đô thị, vệ sinh môi trường, hoạt động xung kích tình nguyện; triển khai thực hiện các phong trào do cấp trên phát động và thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới hỏi cho đoàn viên thanh niên.
* Hội Cựu chiến binh thị trấn Đà Bắc
Là những người từng trải qua sự huấn luyện của quân đội, có kinh nghiệm sống nên các đồng chí cựu chiến binh thị trấn nghiêm túc tuyên truyền, giáo dục truyền thống “Bộ đội cụ Hồ” cho thế hệ trẻ, vận động cán bộ, hội viên thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước, quy định của địa phương. Hội Cựu Chiến binh thị trấn Đà Bắc đã đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau xóa đói, giảm nghèo, tích cực tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, chăm lo đời sống anh em với tinh thần nghĩa tình đồng đội. Hội hiện có 387 hội viên sinh hoạt ở 11 chi hội. Trong những năm qua, Hội đã không ngừng chăm lo đời sống của các gia đình hội viên, đặc biệt là các hội viên nghèo, hội viên có hoàn cảnh khó khăn thông qua tổ chức các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật trong chăn nuôi, sản xuất nông nghiệp; tín chấp vay vốn ngân hàng giúp các hội viên sản xuất, kinh doanh
2. Cộng đồng tổ chức xã hội
* Hội khuyến học thị trấn Đà Bắc
Như chức năng chính của các Hội Khuyến học ở các địa phương trên cả nước, Hội Khuyến học là tổ chức xã hội có tính chất đặc thù, làm nòng cốt, liên kết, phối hợp vận động, tập hợp rộng rãi các tầng lớp nhân dân, các đơn vị, tổ chức, cá nhân hoạt động về lĩnh vực khuyến khích và hỗ trợ phát triển Giáo dục và Đào tạo, xây dựng xã hội học tập trên địa bàn thị trấn. Ở địa phương, phong trào gia đình hiếu học, dòng họ khuyến học lan tỏa rộng khắp, góp phần xây dựng xã hội học tập và cũng đóng góp không nhỏ để xây dựng đời sống văn hóa, văn minh đô thị của thị trấn.
* Hội Người cao tuổi thị trấn Đà Bắc
Hội Người cao tuổi thị trấn Đà Bắc đã góp phần tích cực vào các hoạt động tham gia ổn định an ninh trật tự, phối hợp với các lực lượng, các hội khác để tuyên truyền, giới thiệu các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước nhằm nâng cao hiểu biết cho cán bộ, hội viên về quyền lợi, nghĩa vụ công dân đồng thời, vận động gia đình, con cháu cùng thực hiện. Ngoài ra, Hội Người cao tuổi thị trấn đẩy mạnh phong trào “Tuổi cao, gương sáng”, vận động hội viên tích cực thực hiện “tự quản, tự phòng, tự bảo vệ” gắn với phong trào “Xây dựng khu dân cư 5 không” và Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh
* Các Câu lạc bộ văn hóa – thể thao thị trấn Đà Bắc
Các Câu lạc bộ văn hóa - thể thao là những nơi rất tích cực để đem lại đời sống văn hóa tinh thần cho người dân thêm phong phú cũng như rèn luyện sức khỏe để thực hiện các hoạt động xã hội, gia đình… Nhận thức rõ điều đó nên các cấp chính quyền, người dân ủng hộ để phát triển mạnh mẽ các phong trào ca hát, diễn xướng và luyện tập thể dục thể thao. Các ông, bà chủ nhiệm những câu lạc bộ này thường là người có những tiếp xúc xã hội tốt, rất nhanh đã nắm bắt được xu hướng chung, nên cũng hết lòng ủng hộ chủ trương và phát triển phong trào chung của xã hội, trong đó nổi bật là phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH”.
* Hội sinh vật cảnh thị trấn Đà Bắc
Là một chi hội thuộc Hội sinh vật cảnh Việt Nam, Hội sinh vật cảnh thị trấn Đà Bắc góp phần xây dựng cảnh quan, bảo vệ môi trường, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Với địa thế, vị trí địa lý riêng nên Hội sinh vật cảnh Đà Bắc có tiềm năng rất lớn để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về làm đẹp, trang trí nhà cửa, trang trí công sở
3. Cơ chế phối hợp
Theo đúng chủ trương, đường lối mà Đảng và Nhà nước đã đề ra, Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH” và Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” là hoạt động có sức lan tỏa sâu rộng trong nhân dân dưới sự chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể và sự tham gia của cộng đồng. Song, để các phong trào có tính chất thay đổi về nhận thức của người dân, phát huy được hiệu quả, tránh sự chồng chéo, thiếu khoa học trong quá trình thực hiện cần có sự phối kết hợp đồng bộ của các tổ chức, đoàn thể và cộng đồng dân cư trên địa bàn. Vì thế, ngay từ khi triển khai hoạt động, các Ban chỉ đạo phong trào thị trấn Đà Bắc đã được thành lập, có sự phân công trách nhiệm, nhiệm vụ cụ thể đối với từng thành viên cũng như các tổ chức tham gia. Các tổ chức đoàn thể tùy vào từng lĩnh vực cụ thể sẽ được giao những nhiệm vụ phù hợp như: cán bộ phụ trách quản lý nhà văn hoá, đài truyền thanh thị trấn chịu trách nhiệm chính trong việc tuyên truyền cổ động nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng; MTTQ và các tổ chức thành viên, các hội đoàn thể phối hợp và đẩy mạnh hoạt động, đồng thời lồng ghép bổ sung nội dung xây dựng thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị vào các phong trào thi đua do tổ chức phát động. Đóng vai trò nòng cốt trong việc thực hiện công cuộc xây dựng đời sống văn hóa nói chung và hoạt động xây dựng thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị chính là toàn bộ cộng đồng dân cư trên địa bàn bởi người dân chính là chủ thể của đời sống văn hóa và cũng sẽ là đối tượng trực tiếp hưởng ứng, thực thi chủ trương, kế hoạch của các cấp đã đưa ra, cũng là đối tượng hưởng lợi từ phong trào. Chính cộng đồng có vai trò quyết định đến sự thành công của Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”.
Có thể khẳng định, sự thành công của hoạt động xây dựng thị trấn Đà Bắc đạt chuẩn đô thị văn minh chính là sự đoàn kết, nhất trí, sự phối kết hợp đồng bộ giữa các ngành, đoàn thể, tổ chức, đơn vị, các cơ quan chủ quản, cơ quan thực thi và sự tham gia của cộng đồng nhằm phát huy sức mạnh tổng thể hoàn thành những mục tiêu đề ra.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Văn Bính (chủ biên) (2000), Lý luận và đường lối văn hóa văn nghệ của Đảng, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
2. Ban Chỉ đạo Trung ương Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH (2001), Hỏi và đáp phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa.
3. Ban Chỉ đạo Trung ương Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH (2015), Các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH, Nxb Văn hóa Thông tin, Hà nội.
4. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (1992), Thập kỷ thế giới phát triển văn hóa, Nxb Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
5. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (1995), Chủ động sáng tạo xây dựng đời sống văn hoá ở cơ sở, Nxb Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
6. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (1998), Một số giá trị văn hóa truyền thống đối với đời sống văn hóa cơ sở ở nông thôn hiện nay, Nxb Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
7. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Văn hóa cơ sở, (1999), Hỏi – đáp về xây dựng làng văn hóa, gia đình văn hóa, nếp sống văn hóa và tổ chức lễ hội truyền thống.
8. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (2003), Văn bản của Đảng và Nhà nước về công tác Văn hóa - Thông tin vùng dân tộc thiểu số và miền núi, Nxb Hà Nội.