Ứng dụng nghệ thuật tạo hình tượng tròn trong kiến trúc Chăm Pa vào thiết kế đồ họa game 2D

Trần Tùng Dương

Mỹ thuật ứng dụng

Tượng tròn trong kiến trúc Chăm Pa không chỉ đơn thuần là những tác phẩm điêu khắc mang tính thẩm mỹ mà còn là biểu tượng văn hóa, tôn giáo và lịch sử đặc trưng của cả một nền văn minh cổ đã tồn tại từ rất lâu. Với hình khối mạnh mẽ, tỷ lệ cân đối, đường nét tinh xảo và tính biểu tượng sâu sắc, tượng tròn Chăm Pa phản ánh thế giới quan, niềm tin tâm linh và sức sáng tạo nghệ thuật của cộng đồng người Chăm qua nhiều thế kỷ. Khi đặt trong mối liên hệ với thiết kế đồ họa game 2D, những giá trị này trở thành nguồn cảm hứng sống động, mở ra khả năng tái hiện di sản dưới dạng hình ảnh số, kết nối quá khứ với hiện tại và góp phần quảng bá văn hóa Chăm Pa đến công chúng quốc tế thông qua một phương tiện giải trí hiện đại và gần gũi.

1. Nghệ thuật tạo hình tượng tròn Chăm Pa – Cầu nối giữa nghệ thuật cổ và thiết kế game hiện đại

Chăm Pa là một nền văn minh cổ từng tồn tại và phát triển rực rỡ trong nhiều thế kỷ tại miền Trung Việt Nam. Từ thế kỷ II đến thế kỷ XIX, nền văn minh này đã để lại những dấu ấn đặc sắc thông qua hệ thống đền tháp, điêu khắc đá đặc biệt là nghệ thuật tượng tròn. Nghệ thuật tạo hình tượng tròn Chăm Pa khi đặt trong dòng chảy phát triển của thiết kế đồ họa game 2D không chỉ được nhìn nhận như một nguồn tư liệu hình ảnh, mà còn như một chiếc cầu nối mạnh mẽ giữa nghệ thuật cổ truyền và công nghệ hiện đại. Tượng tròn khi được chuyển hóa vào môi trường game đã giúp di sản Chăm Pa thoát khỏi giới hạn của bảo tàng hay di tích để bước vào không gian số, nơi công chúng trẻ tuổi dễ tiếp cận và trải nghiệm. Đây chính là minh chứng cho sự tương tác hai chiều: di sản cung cấp chất liệu độc đáo cho sáng tạo game, trong khi game trở thành phương tiện lan tỏa, làm mới và giữ gìn giá trị di sản. Với cách tiếp cận này, nghệ thuật tượng tròn không chỉ dừng lại ở việc tái hiện vẻ đẹp quá khứ mà còn mở ra những cách hiểu mới, làm sống động văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Trong bối cảnh hiện nay, khi công nghiệp giải trí số phát triển mạnh mẽ, việc tìm kiếm cách thức mới để bảo tồn và quảng bá vốn cổ trở thành một nhiệm vụ cấp thiết. Game 2D với tính phổ biến, khả năng lan tỏa và sức hấp dẫn với giới trẻ được xem là phương tiện lý tưởng để kết nối quá khứ với hiện tại. Việc ứng dụng nghệ thuật tạo hình tượng tròn Chăm Pa vào thiết kế đồ họa game không chỉ nhằm giữ gìn và lan tỏa giá trị di sản mà còn góp phần đưa văn hóa Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế.

Ứng dụng nghệ thuật tạo hình tượng tròn còn mang ý nghĩa sâu xa hơn ở việc khẳng định mối liên hệ giữa lịch sử và hiện đại. Nếu như trong quá khứ, tượng tròn Chăm Pa là biểu tượng tôn giáo, trung tâm tín ngưỡng và niềm tự hào của cộng đồng thì nay, thông qua game 2D, nó trở thành công cụ kết nối văn hóa, làm phong phú thêm trải nghiệm giải trí của con người thời đại số. Ứng dụng nghệ thuật tạo hình tượng tròn vào thiết kế đồ hoạ game phản ánh khát vọng gìn giữ bản sắc dân tộc trong quá trình hội nhập, đồng thời cho thấy tiềm năng to lớn của công nghiệp sáng tạo trong việc lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống ra thế giới.

2. Khai thác tiềm năng nghệ thuật tạo hình tượng tròn trong định hướng thiết kế đồ họa game 2D

Nghiên cứu tập trung vào việc nhận diện và phân tích vẻ đẹp đặc trưng của nghệ thuật tạo hình tượng tròn Chăm Pa để khai thác vào thiết kế đồ họa game 2D. Từ hình khối cân đối, tỷ lệ chuẩn mực đến chi tiết chạm khắc tinh tế, tượng tròn Chămpa chứa đựng những nguyên lý thẩm mỹ có thể chuyển hóa thành ngôn ngữ đồ họa. Trang phục, hoa văn, trang sức, cùng các biểu tượng tôn giáo, thần thoại như Shiva, Vishnu, Brahma, apsara hay Garuda là những chất liệu phong phú để xây dựng nhân vật và bối cảnh trong game. Mục tiêu không chỉ dừng lại ở việc tái hiện hình thức mà còn hướng đến khơi gợi chiều sâu văn hóa, truyền tải tinh thần tôn giáo và những giá trị lịch sử thông qua hình ảnh đồ họa sinh động.

Ngoài ra, nghiên cứu còn hướng đến việc tạo dựng một cầu nối giữa nghệ thuật cổ và công nghệ mới. Qua thiết kế đồ họa game, các yếu tố di sản được “số hóa” và đưa vào đời sống hiện đại, từ đó vừa làm phong phú trải nghiệm giải trí, vừa trở thành phương tiện giáo dục trực quan, dễ tiếp cận. Người chơi không chỉ giải trí mà còn được tiếp xúc với một nền văn hóa giàu bản sắc, hiểu và trân trọng những giá trị lịch sử, tinh thần đã tồn tại hàng nghìn năm. Đây chính là điểm khác biệt quan trọng của mục tiêu nghiên cứu: không chỉ làm đẹp mà còn làm sâu, đưa di sản vào dòng chảy sáng tạo đương đại.

3. Ứng dụng cụ thể nghệ thuật tạo hình tượng tròn vào thiết kế đồ họa game 2D

Quá trình ứng dụng diễn ra theo nhiều bước. Trước tiên, cần khảo cứu, phân loại và hệ thống hóa tư liệu từ các di tích như Mỹ Sơn, Trà Kiệu, Pô Nagar và bảo tàng điêu khắc Chăm Đà Nẵng. Các nhóm hình tượng gồm thần linh, vũ nữ apsara, thú vật linh thiêng như sư tử, voi, chim thần Garuda và các hoa văn trang trí hình học, thực vật… được chọn lọc làm cơ sở tạo hình. Bước tiếp theo là phác thảo nhân vật và bối cảnh dựa trên các đặc trưng này. Ví dụ, thần Shiva với dáng vẻ mạnh mẽ, vũ khí đặc trưng có thể trở thành cảm hứng cho nhân vật chiến binh; apsara với đường nét uyển chuyển được chuyển hóa thành nhân vật pháp sư hay vũ công; Garuda hay Makara trở thành linh thú đồng hành hoặc đối thủ trong trò chơi. Các chi tiết trang sức, hoa văn lá, sóng nước, hoa sen được sử dụng để trang trí bối cảnh, tạo cảm giác sống động và đặc trưng bản địa.

Trong khâu đồ họa, màu sắc đóng vai trò quan trọng. Tông đỏ gạch, vàng đồng, xanh ngọc gợi liên tưởng đến vật liệu gạch nung, đá sa thạch và trang sức kim loại được chọn làm chủ đạo, kết hợp cùng hiệu ứng ánh sáng hiện đại để vừa giữ được tính cổ kính vừa tạo sức hút thị giác. Các kỹ thuật số hóa 2D giúp đơn giản hóa chi tiết nhưng vẫn bảo toàn được tinh thần tạo hình của nguyên mẫu. Ngoài ra, cốt truyện game có thể lồng ghép những truyền thuyết Chăm Pa, tái hiện bối cảnh lễ hội, nghi lễ tôn giáo, tạo cơ hội để người chơi vừa giải trí vừa tìm hiểu lịch sử. Gameplay được thiết kế để tăng tính tương tác, trong đó người chơi có thể hóa thân vào nhân vật mang đậm dấu ấn Chăm Pa, trải qua các nhiệm vụ gắn liền với huyền thoại, từ bảo vệ thánh địa đến khám phá kho báu linh thiêng.

Ứng dụng này còn mở ra cơ hội hợp tác liên ngành. Các nhà phát triển game có thể làm việc với nhà nghiên cứu văn hóa, nghệ sĩ điêu khắc, họa sĩ thiết kế để tạo nên sản phẩm vừa có tính thẩm mỹ cao, vừa trung thực về mặt văn hóa. Đồng thời, sản phẩm game có thể được sử dụng trong giáo dục và du lịch văn hóa. Học sinh, sinh viên tiếp cận kiến thức lịch sử, nghệ thuật thông qua trò chơi, trong khi ngành du lịch có thể khai thác game như công cụ quảng bá, tái hiện bối cảnh di tích dưới dạng tương tác số. Đây chính là minh chứng rõ rệt cho khả năng lan tỏa đa chiều của việc ứng dụng nghệ thuật tượng tròn Chăm Pa vào thiết kế đồ họa game 2D.

Kết luận

Việc ứng dụng nghệ thuật tạo hình tượng tròn trong kiến trúc Chăm Pa vào thiết kế đồ họa game 2D chứng minh một hướng đi sáng tạo trong việc kết hợp giữa lịch sử và công nghệ. Đây không chỉ là phương thức bảo tồn và phát huy vốn cổ mà còn là cách quảng bá văn hóa nghệ thuật Chăm Pa ra thế giới, góp phần làm giàu bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa. Game 2D được xây dựng từ di sản trở thành kênh kết nối hiệu quả giữa quá khứ và hiện tại, mang lại giá trị thẩm mỹ, giáo dục và tinh thần cho người chơi.

Quan trọng hơn, việc chuyển hóa di sản thành hình thức nghệ thuật số giúp thổi luồng sinh khí mới vào vốn cổ, đưa nó vào đời sống đương đại một cách sống động, sáng tạo và ý nghĩa. Điều này khẳng định tiềm năng to lớn của việc tích hợp văn hóa truyền thống vào công nghiệp sáng tạo, mở ra cơ hội để Việt Nam khẳng định dấu ấn riêng trong ngành công nghiệp game toàn cầu. Trong tương lai, nếu được đầu tư và triển khai bài bản, những sản phẩm game 2D mang dấu ấn Chăm Pa không chỉ là trò chơi giải trí đơn thuần mà còn trở thành “đại sứ văn hóa” giúp thế giới hiểu rõ hơn, yêu quý hơn một di sản quý báu của nhân loại.

Tài liệu tham khảo

Lê Đình Phụng (2019), Đối thoại với nền văn minh cổ Chăm Pa, Nxb Khoa học Xã hội
Lê Đình Phụng (2019), Mỹ Sơn – Vùng đất thiêng Vương quốc cổ Chăm Pa, Nxb Khoa học Xã hội
Linh mục An Tôn, & Nguyễn Trường Thăng (2018), Lưu dấu Chăm Pa: Cố đô Simhapura – Trà Kiệu (Thế kỷ I-XI), Hội Nhà văn Việt Nam
Ngô Văn Doanh (2002), Nghệ thuật Champa – Tượng các thần Hindu giáo, Nxb Đà Nẵng
Ngô Văn Doanh (2006), Nghệ thuật Champa – Tượng linh thú và linh vật, Nxb Văn hóa Dân tộc
Ngô Văn Doanh (2014), Tượng cổ Champa và những phát hiện gần đây, Nxb Văn hóa – Văn nghệ
Jesse Schell (2019), Nghệ thuật thiết kế game (Hùng Vũ dịch), Nxb Dân Trí