Phạm Thị Thu Hà [*]
Ngày nay, khái niệm bài giảng điện tử không còn xa lạ với nhiều người chúng ta. Đây là một hình thức áp dụng phương tiện hiện đại trong giảng dạy của nhà giáo nói chung và giảng viên nói riêng. Thiết kế bài giảng điện tử hỗ trợ giảng viên tích cực hóa hoạt động nhận thức của sinh viên dựa trên cơ sở cung cấp cho giảng viên các hoạt động dạy học sao cho có thể giúp sinh viên vừa học vừa sáng tạo, giảm bớt áp lực cho các em khi học các phần lý thuyết khô khan, giúp các em có thể nắm bắt các ứng dụng của bài học trong cuộc sống hàng ngày chứ không chỉ đơn thuần học lý thuyết.
- Bài giảng điện tử là gì?
Bài giảng điện tử là một loại bài giảng được giảng viên thực hiện thông qua môi trường multimedia của máy tính kết hợp với các phương tiện truyền tải hiện đại khác. Multimedia được hiểu là đa phương tiện, đa môi trường, đa truyền thông. Trong môi trường multimedia, thông tin được truyền dưới các dạng: văn bản, đồ họa, ảnh động, ảnh tĩnh, âm thanh, các video clip, đem lại sự tương tác cũng như trình diễn tốt hơn giữa bài học với người học. Đặc trưng cơ bản nhất của bài giảng điện tử là toàn bộ kiến thức của bài học, mọi hoạt động của giảng viên đều được multimedia hóa.
Thiết kế bài giảng điện tử là trình bày lên tài liệu điện tử toàn bộ ý tưởng, kế hoạch hoạt động dạy học và nội dung kiến thức bài học. Các ý tưởng, kế hoạch và nội dung đó đã được multimedia hóa một cách chi tiết giúp giảng viên thuận lợi trong việc truy xuất các tài liệu liên quan trong khi tham khảo, có cấu trúc chặt chẽ và logic được quy định bởi cấu trúc của bài học.
2. Trình chiếu và thủ pháp trình diễn bài giảng
Power Point là phần mềm của Microsoft Office. Phần mềm này mang đến một bộ tính năng chuyên dùng cho thuyết trình với nhiều hiệu ứng tác động mạnh mẽ lên thị giác của người quan sát. Bên cạnh đó, người dùng cũng có thể thêm và chỉnh sửa nhiều yếu tố khác như ảnh, video, audio, hypertext và biểu đồ... Chương trình Office này còn hỗ trợ thao tác kéo thả, điều này giúp việc thêm thông tin và yếu tố thú vị vào bài thuyết trình trở nên dễ dàng.
Trình chiếu là việc đưa thông tin lên một hoặc các trang chiếu (slide) chiếu cho mọi người cùng quan sát theo một trật tự nhất định. Nói một cách khác, quá trình chiếu các slide một cách có chủ đích đó gọi là trình chiếu.
Thủ pháp trình diễn bài giảng là cách thức thực hiện bài giảng thông qua trình chiếu và diễn giảng. Thủ pháp trình diễn mang dấu ấn cá nhân sâu sắc. Đây là hoạt động mang tính sắp đặt một cách sáng tạo của người diễn giảng nói chung và của giảng viên nói riêng nhằm thu hút đối tượng cần tác động.
Microsoft Power Point là một chương trình ứng dụng của bộ phần mềm văn phòng Microsoft Officce. Power Point có đầy đủ các tính năng để người sử dụng có thể biên tập các trình diễn bằng văn bản, các biểu đồ số liệu, các trình diễn bằng hình ảnh, âm thanh... Power Point có các chức năng cho phép người sử dụng chọn các kiểu mẫu trình diễn đã được thiết kế sẵn hoặc tự thiết kế cho mình một kiểu trình diễn riêng tuỳ theo yêu cầu công việc hoặc ý tưởng của người trình bày.
Power Point dễ sử dụng, thao tác cho phép thực hiện hầu hết các minh họa trong giảng dạy với kỹ thuật multimedia phối hợp (hình ảnh, âm thanh, màu sắc, hiệu ứng động...) phong phú, thông minh giúp cho giảng viên xây dựng các bài giảng trực quan, sinh động.
Trong việc thiết kế các bài giảng, Power Point hỗ trợ giảng viên trình diễn các ý tưởng từng bước nhưng dễ dàng thay đổi kiểu thể hiện để đạt được hiệu quả cao nhất với nhiều mẫu tham khảo phong phú, hiệu ứng trình chiếu chuyên nghiệp.
Với tính năng liên kết, siêu liên kết giúp cho giảng viên lấy tư liệu cũng như trình chiếu chủ động, sáng tạo, sinh động... giúp cho người quan sát thấy hứng thú, dễ dàng hình dung ra các ý tưởng mà giảng viên muốn truyền tải thông qua bài giảng đó.
Ngoài ra, Power Point là phần mềm phổ thông, tương thích với hầu hết các phương tiện hỗ trợ trình chiếu. Các slide ngoài tính năng trình chiếu còn có thể in ấn để sử dụng như một bản cứng thông thường.
Có thể nói, Power Point giúp giảng viên có thể thực hiện được hầu hết nội dung kiến thức với sự phong phú của kỹ thuật multimedia để tạo ra một sản phẩm trình chiếu chuyên nghiệp, tác động tích cực lên đối tượng quan sát, học tập.
3. Các bước thiết kế bài giảng điện tử môn Pháp luật đại cương trên Power Point
Để thiết kế một bài giảng điện tử trên Microsoft Power Point, cần tiến hành theo các bước:
- Khởi động chương trình PowerPoint, định dạng và tạo File mới
- Nhập nội dung văn bản, đồ hoạ cho từng Slide
- Chọn dạng màu nền phần trình diễn
- Chèn hình ảnh, đồ họa, âm thanh, video clip vào Slide
- Sử dụng các hiệu ứng trong Power Point để hoàn thiện nội dung và hình thức của một bài giảng
- Thực hiện liên kết giữa các Slide, các File, chương trình
- Chạy thử chương trình và sửa chữa
- Đóng gói tập tin
- Giải nén tập tin
Bài giảng điện tử môn Pháp luật đại cương đã căn cứ Giáo trình Pháp luật đại cương (dành cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng không chuyên ngành Luật), Nhà xuất bản Đại học Sư phạm năm 2014; Tài liệu về phòng, chống tham nhũng dùng cho các trường cao đẳng, đại học không chuyên về luật, Hoàng Thế Liên, 2014; Một số văn bản quy phạm pháp luật hiện hành và Đề cương chi tiết môn học Pháp luật đại cương, Trường ĐHSP Nghệ thuật TW. Với thời lượng 02 tín chỉ, chia thành 05 chương, bài giảng điện tử môn Pháp luật đại cương đã biên soạn thành gần 200 slide trình chiếu. Khai thác hiệu quả phần mềm Power Point trong việc biên soạn bài giảng với các kỹ thuật multimedia đã giúp cho Pháp luật đại cương trở thành môn học gần gũi, dễ tiếp thu và phù hợp với sinh viên nghệ thuật.
Pháp luật đại cương là một môn học mới và cần thiết cho hành trang cuộc sống của sinh viên, trong điều kiện tài liệu còn thiếu thốn và những tài liệu hiện có chưa thực sự phù hợp với sinh viên nghệ thuật, tác giả đã biên soạn bài giảng trên ứng dụng phần mềm Power Point. Với mỗi chương trong chương trình, tác giả lựa chọn những nôi dung cơ bản nhất, trọng tâm nhất để đưa vào các slide nhằm giúp cho sinh viên có thể lĩnh hội trước hết những kiến thức cốt lõi của bài học, sau đó mở rộng thêm bằng những kiến thức tham khảo của các tài liệu chuyên ngành khác.
Tóm lại, với gần 200 slide bài giảng môn Pháp luật đại cương mà tác giả đã biên soạn vừa giúp cho việc truyền tải chính xác nội dung các quy phạm pháp luật, các kiến thức khoa học vừa thể hiện sinh động các ví dụ thực tiễn trên nền ứng dụng hình ảnh động, màu sắc, âm thanh, video clip... thu hút được sự quan sát của sinh viên, tạo hứng thú học tập, nghiên cứu cho sinh viên hơn so với phương pháp biên soạn giáo án và cách thức thực hiện bài giảng truyền thống.
________________________
[*] Giảng viên Khoa Lý luận Chính trị, Trường ĐHSP Nghệ thuật TW