Đào Thị Phương Thảo [*]
Phường Mạo Khê, thị xã Đông Triều có diện tích tự nhiên gần 20 km2, dân số đông nhất cả nước với gần 5 vạn người, được chia thành 24 khu hành chính. Với nhiều tiềm năng về phát triển kinh tế và những định hướng đúng đắn của Đảng và Nhà nước, sự giao lưu có chọn lọc những nền văn hóa khác đã làm cho đời sống văn hóa của người dân nơi đây không ngừng được nâng cao. Trước những thay đổi của xã hội, những xu thế phát triển của thời đại thì nhu cầu hưởng thụ văn hóa của người dân ngày càng lớn. Do vậy, chính quyền và nhân dân địa phương xác định xây dựng đời sống văn hóa là một nhiệm vụ quan trọng và lâu dài, luôn được chú trọng, quan tâm bằng những chính sách cụ thể và hoạt động thiết thực; góp phần xây dựng nếp sống văn hóa, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa của nhân dân, thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Để đẩy mạnh công tác xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở trên địa bàn, phường Mạo Khê cần tập trung thực hiện một số biện pháp:
Tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân địa phương về phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”
Trước hết, chính quyền phường Mạo Khê cần có những biện pháp nhằm nâng cao nhận thức của người dân địa phương về phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” thông qua việc truyên truyền bằng nhiều hình thức như: hội nghị, hệ thống truyền thanh, tuyên truyền trực quan... Công tác tuyên truyền cũng phải nêu được những mặt tiêu cực, hạn chế, yếu kém trong tư tưởng, đạo đức, lối sống và xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, những quan điểm sai trái trong công tác xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở để mọi người dân chủ động phòng tránh, ngăn chặn kịp thời.
Tăng cường quản lý nhà nước đối với các hoạt động văn hóa trên địa bàn phường Mạo Khê
Đổi mới phương thức quản lý nhà nước là vấn đề then chốt nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước về các hoạt động văn hóa trên địa bàn phường Mạo Khê. Đổi mới quản lý nhà nước về các hoạt động văn hóa theo phương châm tạo lập môi trường thuận lợi nhất để thu hút mọi nguồn lực xã hội tham gia vào các hoạt động sáng tạo, phổ biến và hưởng thụ văn hóa, phát huy ý thức tự giác, chống lại những hành vi phản văn hóa. Xây dựng chiến lược phát triển đội ngũ cán bộ văn hóa, coi trọng quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí cán bộ lãnh đạo, quản lý văn hóa của phường. Kiện toàn bộ máy quản lý, lãnh đạo từ các cấp chính quyền đến nhân dân là một việc làm thiết thực, thúc đẩy phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ngày càng phát triển, cuộc sống vật chất cũng như tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao.
Phát triển nguồn nhân lực
Để công tác xây dựng đời sống văn hóa đi vào chiều sâu thì phát triển nguồn nhân lực có ý nghĩa rất quan trọng. Để có người cán bộ văn hóa giỏi về chuyên môn và yêu nghề thì chính quyền địa phương cần phải quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ làm công tác văn hóa với những chương trình tập huấn phải thiết thực, chú trọng vào kỹ năng công việc mà đối tượng đang đảm nhận. Cần có chính sách và công cụ khuyến khích, thúc đẩy phát triển nhân lực như: thu hút người giỏi, đúng chuyên môn; nguồn nhân lực trẻ, được đào tạo cơ bản; có kế hoạch quy hoạch, bổ nhiệm người có năng lực; Thực hiện đầy đủ các chế độ bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, các chế độ lương, thưởng, phụ cấp cho cán bộ văn hóa.
Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện và phát huy vai trò của các thiết chế văn hóa thể thao ở cơ sở
Để việc khai thác và phát huy có hiệu quả các thiết chế văn hóa, phục vụ nhu cầu hưởng thụ văn hóa của người dân, việc đầu tư xây dựng và hoàn thiện các thiết chế văn hóa trên địa bàn phường Mạo Khê rất cần thiết. Bên cạnh việc tăng nguồn kinh phí của Nhà nước cho các chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa, phường Mạo Khê cần phát huy công tác xã hội hóa của các doanh nghiệp và huy động sự ủng hộ từ nhân dân, các cá nhân, tổ chức trong việc hoàn thiện các thiết chế văn hóa. Đa dạng nguồn thu từ các thiết chế văn hóa như có thêm kinh phí đầu tư vào các hoạt động phục vụ cho công tác văn hóa cơ sở.
Đẩy mạnh phong trào xây dựng gia đình văn hóa và khu phố văn hóa
Xây dựng, thực hiện nếp sống văn minh, gia đình văn hóa và khu phố văn hóa là một nhiệm vụ quan trọng và lâu dài, cần được các cấp chính quyền có những biện pháp thiết thực để công tác đó ngày được nâng cao, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện. Để được như vậy, chính quyền phường Mạo Khê thường xuyên kiểm tra, đôn đốc nhằm đảm bảo việc nâng cao chất lượng phong trào xây dựng Gia đình văn hóa, Khu phố văn hóa. Nâng cao chất lượng các tiêu chí và nghiêm túc thực hiện việc bình xét danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Khu phố văn hóa”, “Phường đạt chuẩn văn minh đô thị”, “Khu phố đạt chuẩn văn minh đô thị”.
Tăng cường công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa phục vụ đời sống văn hóa cộng đồng
Để bảo tồn và phát huy giá trị của di tích văn hóa của dân tộc, lịch sử cách mạng và tuyên truyền giáo dục tư tưởng cho các thế hệ, chính quyền địa phương cần tăng cường sự lãnh đạo, quản lý về công tác bảo tồn và phát huy những giá trị của di tích lịch sử văn hóa. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức tự giác của người dân trong công tác bảo tồn và phát huy những giá trị của di tích. Duy trì lễ hội hàng năm, thu hút người dân địa phương và du khách thập phương, có những chính sách hợp lý để phát huy giá trị di tích gắn với hoạt động du lịch, tăng thêm thu nhập cho người dân địa phương. Đồng thời, vận động sự đầu tư của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát
Công tác thanh tra, kiểm tra là một nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở trên địa bàn phường, nhằm phát hiện ra những vi phạm xử lý kịp thời nhằm nâng cao chất lượng của đời sống văn hóa cơ sở, mang lại cuộc sống lành mạnh cho người dân. Để công tác thanh tra, kiểm tra được công khai, minh bạch, chính quyền địa phương cần phải xây dựng những chương trình kiểm tra, giám sát cụ thể hàng tháng, hàng quý, hàng năm, tiến hành kiểm tra giám sát đúng chương trình, xử lý nghiêm những vi phạm, công khai việc xử lý những sai phạm để người dân biết.
Phát huy vai trò của cộng đồng trong xây dựng đời sống văn hóa
Nhân dân đóng vai trò quan trọng và là đối tượng chính trong xây dựng đời sống văn hóa ở phường Mạo Khê, vì vậy, để công tác xây dựng đời sống văn hóa đạt hiệu quả cao thì cần có sự ủng hộ của nhân dân. Để các phong trào hoạt động văn hóa trên địa bàn phường đạt kết quả cao thì cần phải nhận được sự đồng thuận từ nhân dân, dựa trên nguyên tắc “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Cần trưng cầu ý kiến của nhân dân, đưa ra những vấn đề để nhân dân bàn bạc, tham gia đóng góp ý kiến từ đó đưa ra những giải pháp và quyết định thực hiện các phong trào hoạt động văn hóa phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, của người dân.
Đẩy mạnh thi đua khen thưởng
Thi đua khen thưởng là một biện pháp thúc đẩy các phong trào văn hóa ở cơ sở phát triển. Thông qua hoạt động xã hội hóa văn hóa, khai thác các nguồn chi cho khen thưởng để cổ vũ phong trào. Việc biểu dương khen thưởng phải kịp thời, đúng người, đúng việc, quá trình bình xét phải được công khai dân chủ, lấy ý kiến của nhiều người, nhiều tổ chức đánh giá để lựa chọn khen thưởng những tập thể, cá nhân thực sự là tấm gương để mọi người noi theo.
Quá trình đẩy mạnh và nâng cao công tác xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở trên địa bàn phường Mạo Khê là một quá trình lâu dài, cần phải tính toán thận trọng trong từng bước đi, tạo dựng những nền tảng cơ bản về nhận thức và tinh thần trong từng khu dân cư, từng người dân. Từ đó, có các biện pháp tác động thật cụ thể, rõ ràng với mục đích xây dựng các thiết chế văn hóa tạo ra một đời sống văn hóa đầy đủ các yếu tố nhằm phục vụ nhu cầu phát triển ngày càng cao của các tầng lớp nhân dân trong phường Mạo Khê.
Tài liệu tham khảo
- Ban Chỉ đạo phong trào Toàn sân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa phường Mạo Khê (2017), Báo cáo về việc xây dựng, quản lý và tổ chức các hoạt động các thiết chế văn hóa, thể thao trên địa bàn phường Mạo Khê năm 2017.
- Ban Tuyên giáo Trung ương (2008), Những giải pháp thúc đẩy phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, đưa kết luận Hội nghị trung ương 10 khóa 9 về văn hóa đi nhanh vào trong cuộc sống, Hà Nội.
- Nguyễn Khoa Điềm (2001), Đẩy mạnh phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa phục vụ đắc lực cho sự nghiệp CNH-HĐH đất nước, Tạp chí toàn cảnh sự kiện - dư luận, Hà Nội.
- Nguyễn Hữu Thức (2009), Về cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, Nxb Từ điển Bách khoa - Viện Văn hóa, Hà Nội.
- Nguyễn Hữu Thức (2015), Quản lý thiết chế văn hóa - nghệ thuật, tài liệu giảng dạy Khoa văn hóa Nghệ thuật, trường Đại học Sư phạm nghệ thuật Trung ương, Hà Nội.
---------------------------------------------------------------------
*] Lớp Cao học K5 - Chuyên ngành Quản lý Văn hóa