Đào Đức Tính [*]
Từ xưa tới nay, đám cưới, đám tang và lễ hội là những việc rất quan trọng trong đời sống hàng ngày của mỗi người dân Việt Nam nói chung và người dân xã Khánh Hồng huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình nói riêng.
Đám cưới cần an toàn, tiết kiệm
Trong những năm qua Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Khánh Hồng đã triển khai các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động có hiệu quả đối với nhân dân trong xã, cán bộ, đảng viên là người thực hiện trước xong mới đến quần chúng nhân dân về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới luôn vui tươi, an toàn, tiết kiệm; đặc biệt là các xóm đã đưa việc cưới vào trong điều khoản của quy ước văn hóa của xóm và tổ chức thực hiện.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Phạm Văn Tại - Trưởng Ban Văn hóa Thông tin xã Khánh Hồng cho biết: Từ khi xã Khánh Hồng triển khai phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, đặc biệt là đầu năm 2017 đến nay khi xã được ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình công nhận là xã đạt chuẩn nông thôn mới thì việc tổ chức cưới hỏi có rất nhiều thay đổi. Người dân tổ chức không rườm rà, cầu kỳ, không khoa trương như trước nữa, hạn chế thấp nhất trong việc giảm số lượng mâm cỗ đãi khách, mỗi năm có khoảng 10 đôi tổ chức đám cưới nếp sống mới theo hình thức tiệc trà thay cho ăn uống, 100% đôi đăng ký kết hôn đủ số tuổi quy định, không vi phạm pháp luật, không làm rạp rộng ra vỉa hè làm cản trở giao thông, một số gia đình mượn nhà văn hóa xã, sân nhà văn hóa xóm để tổ chức mắc rạp đám cưới, trang phục cô dâu, chú rể theo nghi lễ truyền thống dân tộc. Tiêu biểu nhất là xóm 1, xóm 2, xóm 8, xóm 10, xóm 11 đã thực hiện có hiệu quả trong việc cưới.
Việc tang cần gọn nhẹ, tránh rườm rà
Trong những năm qua dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Khánh Hồng, cùng với sự vào cuộc của các tổ chức chính trị xã hội, sự tham gia hưởng ứng của cán bộ và quần chúng nhân dân, 14/14 xóm đã đưa việc tang vào trong quy ước của xóm và tổ chức có hiệu quả, từ đây việc tang luôn tổ chức chu đáo, nghiêm trang, phù hợp với tập quán, truyền thống văn hóa của xã.
Đảng ủy, ủy ban nhân dân xã đã ban hành quy chế quản lý, chỉnh trang nghĩa trang, trên địa bàn xã có 5 nghĩa trang nhân dân, đã được đầu tư kinh phí cho xây dựng tường bao, quy hoạch diện tích khuôn viên xa khu dân cư, các nghĩa trang đã được ủy ban nhân dân xã trả phụ cấp hàng tháng cho người quản trang. Tất cả các đám tang trong xã đều được thành lập ban lễ tang do đồng chí bí thư chi bộ làm trưởng ban; đối với đám tang là cán bộ nghỉ hưu, cán bộ đương nhiệm, hội viên cựu chiến binh, đảng viên, người phục vụ trong ngành công an, quân sự, ban lễ tang do đồng chí phó bí thư đảng ủy, đồng chí phó chủ tịch ủy ban nhân dân xã, đồng chí trưởng ban văn hóa thông tin xã làm trưởng ban. Hoạt động của các phường hiếu trong đám tang đã được cải tiến về nội dung mang nhiều ý nghĩa và có hiệu quả, không còn tình trạng bỏ tiền ra thuê khóc, tất cả những hoạt động trong đám tang đều được tổ chức theo đúng quy định của địa phương và theo phong tục tập quán, được sự đoàn kết gắn bó trong cộng đồng dân cư. Trao đổi về vấn đề này đã được ông Nguyễn Hữu Cuông - Phó chủ tịch ủy ban nhân dân xã Khánh Hồng cho biết “Tính riêng năm 2017 trên địa bàn xã có khoảng 65 đám tang trong đó có 15 đám tang không mời dự cơm, 16 đám tang thực hiện hỏa thiêu cho người thân, đây là hình thức bỏ dần những hủ tục rườm rà, lãng phí, hạn chế đốt giấy tiền, hương nhang, cho người đã mất. Nhiều dòng họ trong đám tang đã dùng khăn tang chung và các tuần tiếp sau lễ tang như 3 ngày, tuần đầu, thất thất lai tuần, 100 ngày đều được tổ chức gọn nhẹ trong nội tộc”.
Lễ hội cần phải giữ phong tục của quê hương
Lễ hội ở xã Khánh Hồng đã được tổ chức theo đúng quy định của Nhà nước; trang nghiêm về phần lễ, văn minh trong phần hội, nhưng vẫn đảm bảo tính linh thiêng; trong phần hội được tổ chức nhiều trò chơi dân gian như bịt mắt bắt heo, chơi kéo co, phi tiêu, leo cầu phao bắt vịt, múa lân, múa rồng, kéo chữ… đặc biệt là trong những năm qua đã đưa chương trình biểu diễn hát Chèo của các câu lạc bộ chèo trong xã vào biểu diễn buổi tối trong những ngày hội, cơ bản đã tạo lên được phong trào mạnh mẽ, đáp ứng được đời sống tinh thần cho nhân dân.
Công tác chuẩn bị lễ khai mạc lễ hội tháng 3 năm 2018 (nguồn: tác giả)
Có thể nói, những kết quả đạt được trong những năm qua đáng được ghi nhận. Xã Khánh Hồng đã tạo một môi trường sống giản dị, tiết kiệm và phù hợp với đời sống tinh thần của nhân dân, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Tài liệu tham khảo
- Nguyễn Tú Anh, Vũ Cảnh Lâm (2014), “Vai trò của lễ hội truyền thống đối với việc giáo dục lịch sử dân tộc cho thế hệ trẻ hiện nay”, Tạp chí Dạy và Học, (10).
- Ban Bí thư Trung ương Đảng (2015), Chỉ thị số 41-CT/TW, ngày 05/02/2015 về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lí và tổ chức lễ hội, Hà Nội.
- Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (2015), số 15/2015/TT- BVHTTDL ngày 22/12/2015, Thông tư quy định về tổ chức lễ hội, Hà Nội.
- Đảng bộ xã Khánh Hồng (2015), Báo cáo chính trị tại đại hội đại biểu Đảng bộ xã Khánh Hồng lần thứ 25, nhiệm kỳ 2015-2020, Khánh Hồng.
- Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Yên Khánh (2013), số 20/BC-VHTT, ngày 28/4/2014, Báo cáo kết quả thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội trên địa bàn huyện Yên Khánh từ năm 2009 đến hết năm 2013.
- Sở Văn hóa Thể thao tỉnh Ninh Bình (2018), số 84/SVHTT-XDNSVH,GĐ, ngày 01/02/2018, Về việc tăng cường công tác quản lí,tổ chức và thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội năm 2018.
- Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình (2015), số 03/2015/QĐ-UBND, ngày 13/2 /2015, Quyết định về việc ban hành Quy định thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.
- Ủy ban nhân dân huyện Yên Khánh (2015), số 23/KH-UBND, ngày 16/ 4/ 2015, Kế hoạch Triển khai thực hiện Quyết định của UBND tỉnh về Quy định thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội trên địa bàn huyện Yên Khánh.
-----------------------------------------------------
[*] Lớp Cao học K5 - Chuyên ngành Quản lý Văn hóa